Η αίθουσα διδασκαλίας μου μετατρέπεται σε ένα ολοκληρωτικό κράτος, κάθε σχολική χρονιά προς τα τέλη του Οκτωβρίου. Προετοιμάζοντας τη διδασκαλία του 1984 στους τελειόφοιτους, ανακοινώνω την έναρξη ενός νέου προγράμματος που αποσκοπεί στην καταπολέμηση του συνδρόμου του τελειόφοιτου, μιας πραγματικής ασθένειας με συμπτώματα τις ανεξήγητες απουσίες, την αδιαφορία για τα μαθήματα και την πρόχειρη δουλειά. Λέω σε κάθε τάξη ότι μια άλλη τάξη είναι σε μεγάλο βαθμό η υπεύθυνη για το πρόβλημα αυτό, και απαιτώ, για να υπάρξει ουσιαστική συμμετοχή, οι μαθητές να συντάσσουν καθημερινές αναφορές σχετικά με τις εργασιακές συνήθειες και τη συμπεριφορά ενός άλλου μαθητή· οι περισσότερες αφορούν κάποιον άλλον μαθητή της ίδιας τάξης.
Το σχολικό συγκρότημα γεμίζει με αφίσες με το πρόσωπό μου και απλοϊκά συνθήματα που προειδοποιούν ενάντια στους κινδύνους του συνδρόμου του τελειόφοιτου και κηρύττουν το πρόγραμμά μου ως τη μόνη λύση για τα δεινά του σχολείου. Πέρυσι, το πρόγραμμά μου ονομαζόταν OSIP (Organization for Senior Improvement Project – Οργάνωση για την Βελτίωση των Τελειόφοιτων). Φέτος, ονομάζεται SAFE (Scholar Alliance For Excellence – Ακαδημαϊκή Συμμαχία για την Αριστεία). Τραγουδάμε έναν ύμνο στην αρχή κάθε μαθήματος, γιορτάζουμε τις αποκαλυπτικές αναφορές των “ηρώων” με ζητωκραυγές και γιουχάρουμε όσους δεν συμμετέχουν με ενθουσιασμό. Δημιουργώ ένα πρόγραμμα στο Instagram που οι μαθητές ακολουθούν με ενθουσιασμό. Περιστασιακά μοιράζω σνακς ως ανταμοιβή.
Μετά από μια εβδομάδα, νέες αφίσες (και αυτοκόλλητα) μιλούν λιγότερο για το σύνδρομο του τελειόφοιτου και περισσότερο, πλέον, για μένα. Τα νέα συνθήματα είναι απλούστερα: αποτελούνται ως επί το πλείστον από το όνομά μου. Η εικόνα μου είναι παντού. Αλλάζω τους κανόνες, απαιτώντας από τους μαθητές υψηλότερους βαθμούς για να περάσουν το μάθημα. Περιορίζω προνόμια που είχα δώσει προηγουμένως, όπως το δικαίωμα να μπορούν να πάνε στο μπάνιο κατά την διάρκεια του μαθήματος. Αφαιρώ βαθμούς λόγω υποκειμενικών αναφορών που κατήγγειλαν έλλειψη πίστης. Κατασκευάζω την ύπαρξη ενός κινήματος αντίστασης και ορκίζομαι πως θα εξαλείψω αυτούς τους αδαείς που αντιδρούν στον ευγενή σκοπό μας.
Περιστασιακά, κάποιο παιδί εκφράζει την αγανάκτησή του και το επαναφέρω στην τάξη με ένα μακρόσυρτο, σκληροτράχηλο, γεμάτο νόημα βλέμμα. Εάν κάποιος μαθητής ρωτήσει για το νόημα όλων αυτών, τον ρωτώ γιατί κανένας άλλος δεν φαίνεται να έχει την ίδια ανησυχία. Σηκώνω την ένταση στης φωνής μου. Γίνομαι όλο και πιο κακός. Δίνω στους μαθητές επιπλέον βαθμούς όταν με προειδοποιούν για το ότι κάποιος εκφράζει δυσαρέσκεια. Πρόθυμοι να διατηρήσουν τους βαθμούς τους, ευτυχείς που έχουν την ευκαιρία να ξεπεράσουν τους φίλους και ενδεχομένως αντιπάλους τους, μερικοί μαθητές παραδίδουν κρυφά τις αναφορές τους μετά από τα μαθήματα. Συλλέγω όλες τις αναφορές δύο εβδομάδες αργότερα αφού έχουν ξεκινήσει την μελέτη του βιβλίου, ανακοινώνω το τέλος του πειράματος (αποτίοντας φόρο τιμής στην αφήγηση του Orwell) και τους ρωτάω τι έμαθαν.
Αυτή η προσομοίωση είναι η αγαπημένη μου ετήσια δραστηριότητα. Φέτος, υπάρχει μια λίγο πιο διαφορετική αίσθηση. «Κάντε το Σχολείο και πάλι Ασφαλές (SAFE όπως το όνομα του προγράμματος)», λέει το κύριο σύνθημα των μαθητών για την φετινή εκστρατεία, που ξεκίνησε πριν από δύο εβδομάδες. Άλλες αφίσες χρησιμοποιούν ένα κωμικά πρωτόγονο λεξιλόγιο που έχει συντεθεί χρησιμοποιώντας μια βάρβαρα απλή σύνταξη:
Το Σύνδρομο του Τελειόφοιτου είναι Καταστροφή.
Το Σύνδρομο του Τελειόφοιτου είναι Αποκρουστικό.
Το Σύνδρομο του Τελειόφοιτου είναι Θλιβερό.
Το Σύνδρομο του Τελειόφοιτου είναι Ντροπιαστικό.
Φέτος, σκάβω βαθιά στα αμφίβολα ένστικτα που διαμόρφωσαν την απόδοση της θεατρικής τάξης προσπαθώντας να κάνω το κλίμα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό – μια απόκλιση από τον συνηθισμένο ηγετικό μου χαμόγελο. Το αχαλίνωτο Σύνδρομο του Τελειόφοιτου είναι πρόβλημα, προειδοποιώ, κουνώντας απειλητικά το δάχτυλο. Θα το σταματήσω, λέω. Οι θεατρινισμοί και η στρατηγική της διακυβέρνησης μου υιοθετεί τα χαρακτηριστικά του υπερκράτους της Ωκεανίας στο 1984: ένα αποτελεσματικό μήνυμα πρέπει να είναι απλό, αμείλικτο και αναπόφευκτο. Τα ψέματα μπορούν να γίνουν αλήθειες όταν οι ακροατές δεν μπορούν να σκεφτούν εναλλακτικές λύσεις. Οι απειλές κατά της ελευθερίας του λόγου μετριάζουν την αντίσταση. Ο φόβος για τη σωματική ακεραιότητα εμποδίζει την αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών. Η ύπαρξη ενός αποδιοπομπαίου τράγου χωρίζει τον πληθυσμό. Οι πολιτικοί εχθροί και εκείνοι που προσφέρουν ορθολογικές κριτικές απαντήσεις στην τυραννία δαιμονοποιούνται.
Η αξιολόγηση αυτών των τακτικών είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή οι μαθητές μου ζουν σε μια κοινωνία στην οποία μπορούν, πιστεύω, να εφαρμοστούν εντυπωσιακά καλά.
Εξαιρετικά καλά.
Τρομερά καλά.
Το 1984 θα αντικατοπτρίζει πάντα αυτό που συμβαίνει στη χώρα (στις ΗΠΑ) και στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, οι τάξεις μου έχουν μελετήσει την NSA, το Patriot Act και την ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο. Αυτή τη στιγμή, μερικοί από τους μαθητές μου φοβούνται ότι ο κόσμος τους μπορεί να αρχίσει να έχει περισσότερο την αίσθηση αυτού που διαβάζουν στο βιβλίο και βιώνουν στην τάξη μου. Το σχολείο μου έχει 65% λατίνους μαθητές. Τα λευκά παιδιά τείνουν να είναι φιλελεύθερα. Διδάσκω στο Marin County, στην ακτή του San Francisco. Επίσης, κάποιοι λατίνοι μαθητές έφθασαν το πρωί της 9ης Νοεμβρίου (ημέρα εκλογής του Τραμπ) από το Ρίτσμοντ, πέρα από τον κόλπο, και ανέφεραν ότι μια χούφτα λευκών τους παρεμπόδισαν στις πρωινές μετακινήσεις τους και τους παρότρυναν να «επιστρέψουν στο Μεξικό». Ζω στο Όκλαντ και περίπου στις 12:30 π.μ. εκείνη την Τετάρτη, μερικοί άνδρες που φαινόταν να είναι μεθυσμένοι και λευκοί προχωρούσαν τρεκλίζοντας στο δρόμο, πετώντας δυνατά πυροτεχνήματα στον ουρανό πάνω από το σπίτι μου, φωνάζοντας ότι αυτή ήταν «η μεγαλύτερη ημέρα στην ιστορία της Αμερικής».
Ήρθα στο σχολείο την Τετάρτη, αλλά πολλοί μαθητές όχι. Πολλοί από εκείνους που ήρθαν είπαν ότι φοβούνταν, ήταν μπερδεμένοι, θυμωμένοι και είχαν αγωνία. Πολλοί λατίνοι μαθητές μου μιλούν για τις επιδρομές του ICE που έγιναν στη γειτονιά τους πριν από μια δεκαετία. Πολλοί θυμούνται πως είδαν τους πατεράδες τους με χειροπέδες και πάνοπλοι, κρανοφόροι αστυνομικοί να τους πετούν με δύναμη σε φορτηγάκια. Κάποιοι έκαναν χρόνια να τους δουν. Κάποια από τα παιδιά έχουν περάσει χρόνια σε ιδιωτικά κέντρα κράτησης μεταναστών. Πολλά από τα μέλη των οικογενειών τους ήρθαν στις Ηνωμένες Πολιτείες από χώρες με διεφθαρμένα καθεστώτα. Ίσως τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η κυβέρνηση της Αμερικής. Δεν ξέρουν ότι υπάρχουν έλεγχοι στην εκτελεστική εξουσία και ότι η εκστρατεία εκφοβισμού – ακόμα και η πιο σκληρή – δεν μπαίνει απαραίτητα με τους εκλεγμένους προέδρους της χώρας στον Λευκό Οίκο. Ίσως τα παιδιά – μερικά απ’ αυτά ομοφυλόφιλοι, πολλά μετανάστες, τα περισσότερα νεαρές γυναίκες – έχουν μελοδραματικές αγωνίες εσχατολογικού τύπου επειδή τους αγγίζουν λιγότερο οι ανησυχίες του «πραγματικού κόσμου» από ότι τους ενήλικες οι οποίοι, φυσικά, ξέρουν καλύτερα.
Η αίσθηση της σπουδαιότητας που προσδίδουν στην περίσταση και η έκφραση των ανησυχιών τους όμως δεν πρέπει να αμβλυνθούν. Αντ’ αυτού, πρέπει να εκληφθεί ως ιδανική στιγμή για μάθημα.
Κάθε χρόνο, όταν ρωτώ τους μαθητές τι έμαθαν από την προσομοίωση της τάξης – απ’ το τεχνητό διδακτικό μου στιγμιότυπο – απαντούν πως συνειδητοποιούν ότι η πίστη τους δεν είναι τόσο ακλόνητη όσο θα έπρεπε. Δεν αμφισβήτησαν το γιατί έπρεπε να κατασκοπεύσουν τους μεγαλύτερους συμμαθητές τους. Αντέδρασαν για την εργασία αλλά σε κάθε περίπτωση την έκαναν. Πριν από δύο χρόνια είχα μια διψασμένη για βαθμούς μαθήτρια που υπέβαλε πρόθυμα αναλυτικές συμπληρωματικές αναφορές για τον φίλο της.
Οι μαθητές λένε ότι έμαθαν πόσο γρήγορα μια αποστολή που υποτίθεται πως είναι για καλό σκοπό μπορεί να πάρει μια δυσάρεστη τροπή. Παραδέχονται ότι δεν αντιλαμβάνονταν πάντοτε αμέσως τις αλλαγές που γίνονταν στις προηγούμενες οδηγίες. Παραδέχονται ότι με ακολουθούσαν στο Instagram χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τον κίνδυνο του να αφήσουν έναν εκπρόσωπο της εξουσίας (που προς αυτό έτεινε) να βλέπει την προσωπική τους ζωή. Συνειδητοποιούν ότι δεν ζήτησαν λεπτομέρειες σχετικά με το σχέδιο μου για την εξάλειψη του συνδρόμου του τελειόφοιτου – ότι δεν αντέδρασαν σοβαρά, ότι απλώς γκρίνιαξαν όταν είχα γυρισμένη την πλάτη μου και ήταν μόνοι τους. Φρόντιζαν για τους βαθμούς τους, παραδέχονται, και νόμιζαν ότι ήταν ένα αστείο, οπότε έκαναν ότι τους έλεγα.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους πάντα αποτυγχάνουν στην προσομοίωση. Από τις επιδόσεις τους, παίρνουν ένα μάθημα για τις αδυναμίες τους. Αυτό είναι επίσης το βασικό μάθημα του 1984. Η κατανόηση του μπορεί να διαμορφώσει την αντίδρασή τους απέναντι στην κατεύθυνση που ενδεχομένως οδηγείται η χώρα.
Ένας καλός δάσκαλος δεν προσπαθεί να εδραιώσει μια ιδεολογική αντίσταση ακολουθώντας γραμμές παρατάξεων. Αντ ‘αυτού, ένας καλός δάσκαλος δείχνει στους μαθητές πώς να διακρίνουν τα clickbait από τις πραγματικές ειδήσεις και να διαβάζουν τόσο το Breitbart όσο και τους The New York Times. Τους μαθαίνει να μην προσπαθούν να κρατήσουν μια ισορροπημένη προσωπική οπτική, όσο να εξετάζουν πώς τα μέσα ενημέρωσης ερμηνεύουν και περιστρέφουν τα γεγονότα. Σε μια εποχή που μπορείς να βρεις καθοδήγηση για την εξακρίβωση πραγματικών περιστατικών σε πραγματικό χρόνο και το διαδίκτυο βρίθει με περισσότερες πληροφορίες από ότι μπορεί πραγματικά κάποιος να αφομοιώσει, οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζουν όχι μόνο τις λεζάντες, και να παρακολουθούν βίντεο που διαρκούν πάνω από 10 δευτερόλεπτα.
Οι δυσκολίες στην καλλιέργεια αναλυτικής και επικοινωνιακής σκέψης και η έλλειψη προσοχής αποτελούν ζητήματα εκπαίδευσης. Πρόβλημα αποτελεί επίσης και ένα κοινωνικό περιβάλλον που απαιτεί σταθερά όλο και λιγότερη γραπτή και προφορική επικοινωνία, καθώς και μια βιομηχανία ψυχαγωγίας που παράσχει περιεχόμενο πιο σύντομο, γρηγορότερο, φωτεινότερο και απλούστερο, που να ταιριάζει στην αλλαγή αυτή. Οι μαθητές πρέπει να βρουν έναν άλλο δρόμο πέρα από τη γλώσσα χειραγώγησης, είτε αυτή αφορά την ανόητη νομικίστικη ρητορεία που συγκαλύπτει την πραγματικότητα, είτε αφορά ξύλινες προεκλογικές δηλώσεις γεμάτες με άσχημα σημαινόμενα. Πρέπει να αντιμετωπίζουν τα βιβλία ως πλούσια, παντοτινά δώρα για όσους χρειάζονται παρηγοριά και έμπνευση και να γνωρίζουν ότι οι φόβοι τους έχουν αντιμετωπιστεί ξανά στο παρελθόν, σε πιο δύσκολες συνθήκες. Και ότι οι στοχαστές του παρελθόντος μπορούν να τους βοηθήσουν να προβλέψουν τα νέα πρόσωπα που θα πάρει ο τρόμος.
Είμαι εκστασιασμένος που είμαι δάσκαλος αμερικανικής ιστορίας αυτή τη στιγμή. Έχω μια ευθύνη· όχι να μετατρέψω τους απογόνους κάθε φιλελεύθερου γονέα σε ένα ελαφρώς πιο έξυπνο αντίγραφο ή να ριζοσπαστικοποιήσω τους μελλοντικούς ψηφοφόρους που εκφράζουν σκεπτικισμό ως προς την πολιτική. Αλλά να υποστηρίξω τις κριτικές τους ικανότητες, να τους κάνω πιο επιδέξιους αναγνώστες, συγγραφείς και στοχαστές. Και για να τους κάνω αξιοπρεπείς, συμπονετικούς, με ισχυρά αντανακλαστικά, αφοσιωμένους στην αναζήτηση της αλήθειας. Όχι σκληρούς, φοβισμένους ακολούθους του Κόμματος, ούτε εφησυχασμένους προλετάριους με κενό βλέμμα, που παίζουν με τα iPhones τους, διασκεδάζουν με memes και όταν δυσανασχετούν τιτιβίζουν με διαδοχικά μπιπ μπιπ. Η γενναιότητα είναι κάτι που μπορεί να διδαχθεί. Τα βιβλία μπορούν να είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι για το τι πρέπει να κάνουμε όταν τα πυροτεχνήματα πλησιάζουν επικίνδυνα. Δείχνουν στους μαθητές πώς να γράψουν το δικό τους παράρτημα σε ένα θλιβερό κεφάλαιο που φαντάζει τελικό. Οι τελειόφοιτοί μου διαβάζουν το 1984. Και, σε μια έκθεση για μια άλλη μέρα, οι μαθητές μου της ένατης τάξης είναι στα μισά της ανάγνωσης του To Kill a Mockingbird (Πώς Να Σκοτώσεις Ένα Κοτσύφι). Όσοι απόφοιτοι το έχουν ήδη διαβάσει ίσως να μην χρειάζονται παραπάνω εξηγήσεις για την σημασία αυτής της ιστορίας.
Τον Δεκέμβριο του 2015, μια μαθήτρια αντέδρασε έντονα όταν αναρωτήθηκα αν ο μέσος 17χρονος με δραστηριότητα στα social media το 2015 έχει την ικανότητα ανάγνωσης και γραφής του αντίστοιχου φοιτητή του 1965. Ρωτούσα τους μαθητές αν, όπως και για τους πολιορκημένους πολίτες της Ωκεανίας στο 1984, ένας αγώνας για την εξάπλωση και την επικοινωνία πολύπλοκων ιδεών θα μπορούσε να οδηγήσει τελικά σε σταδιακή διάβρωση τους. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι κάτι διαφορετικό, όχι χειρότερο, είπε η μαθήτρια. Δέκα λεπτά αργότερα, με το που χτύπησε το κουδούνι, έτρεξε προς την πόρτα. Φυλάγοντας τα νώτα της, φώναξε, σθεναρά και με σιγουριά, ότι οι μαθητές δεν θα έπρεπε να διαβάζουν το 1984. Σαν βιβλίο είναι πολύ μεγάλο, πολύ μπερδεμένο και γεμάτο με λέξεις που κανείς δεν χρησιμοποιεί πια. Τίποτα από όσα συνέβησαν τις τελευταίες 365 μέρες δεν με έκανε να νιώσω πιο φοβισμένη και πιο ζωντανή.