Τους τελευταίους μήνες, η Facebook έχει συναντηθεί κρυφά με αξιωματούχους του Λευκού Οίκου και παρόχους ασύρματης πρόσβασης για την έναρξη του αμφιλεγόμενου προγράμματός “Free Basics” (“Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες”) στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ιδέα να συμβεί αυτό στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο κακή. Είναι τρομακτική.
Τα νέα σχετικά με αυτές τις συναντήσεις προέρχονται από ένα ρεπορτάζ της Washington Post, που επικαλείται ανώνυμες πηγές σύμφωνα με τις οποίες η Facebook προσπαθεί με πονηριές να βρει έναν τρόπο να προωθήσει το σχέδιό της, χωρίς να εκνευρίσει τις ρυθμιστικές αρχές. Αυτό φαίνεται κατανοητό, δεδομένου ότι η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών έχει ήδη αρχίσει να ερευνά τι μπορεί να κάνει σχετικά με τα προγράμματα μηδενικής χρέωσης, όπως οι “Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες”. Η “μηδενική χρέωση” ισοδυναμεί ουσιαστικά με έναν εφιάλτη για την ουδετερότητα του δικτύου. Η τακτική επιτρέπει σε ορισμένες εταιρείες του Διαδικτύου να αποφύγουν τα πλαφόν δεδομένων με το να συνεργαστούν με τους παρόχους ασύρματης πρόσβασης και να προσφέρουν βασικές υπηρεσίες δωρεάν.
Όπως έχουμε εξηγήσει στο παρελθόν, το πρόγραμμα “Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες” της Facebook δημιουργεί ένα περιφραγμένο διαδίκτυο για τους φτωχούς. Με τη διαφορά ότι στην πραγματικότητα δεν δίνει στους χρήστες χαμηλού εισοδήματος δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Οι “Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες” δίνουν στους ανθρώπους πρόσβαση σε μια εκδοχή του Διαδικτύου προερχόμενη από τη Facebook. Το πρόγραμμα είναι ένα προφανές τέχνασμα για να κερδίσει περισσότερους χρήστες η Facebook και να τους επιτρέψει να ανταλλάξουν τα προσωπικά τους δεδομένα για ένα περιορισμένο σύνολο υπηρεσιών που παρέχονται από τις μεγάλες εταιρείες του Διαδικτύου (όπως η ίδια), οι οποίες έχουν την οικονομική δυνατότητα να το πράξουν.
Η “μηδενική χρέωση”, σε γενικές γραμμές, εισάγει το ίδιο άρρωστο σενάριο. Όπως δήλωσε στην εφημερίδα Post η καθηγήτρια Νομικής του Χάρβαρντ Susan Crawford, «Η μηδενική χρέωση είναι ολέθρια, άδικη και περιττή.”
Το γεγονός ότι τα προγράμματα μηδενικής χρέωσης είναι κακά, δεν αποτελεί είδηση. Το πρόγραμμα Free Basics της Facebook συγκεκριμένα, έχει χλευαστεί ευρέως από υποστηρικτές του διαδικτύου. Η Ινδία απαγόρευσε το πρόγραμμα σχεδόν αμέσως μετά τη θέσπισή του, και η Αίγυπτος το απαγόρευσε μια εβδομάδα αργότερα. Η Facebook έχει καταφέρει να εξασφαλίσει τη συμμετοχή 49 χωρών στo Free Basics. Η σκέψη ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είναι η επόμενη όμως, αλλάζει το παιχνίδι εντελώς.
Πράγματι, εκατομμύρια Αμερικανών δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, ειδικά καθώς όλο και περισσότερες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων και βασικών δημόσιων υπηρεσιών, παρέχονται σε μεγάλο βαθμό διαδικτυακά. Αλλά το να επιτραπεί στη Facebook να ανατρέψει τις ανοιχτές αρχές του διαδικτύου και να δημιουργήσει το δικό της “Facebooknet” στις ΗΠΑ, ισοδυναμεί με άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας. Αυτό θα έδινε στη Facebook πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων ανθρώπων και ενδεχομένως τη δυνατότητα να επωφεληθεί από τα δεινά τους με νέο χρήμα προερχόμενο από διαφημίσεις. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ότι το πρόγραμμα “Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες” δεν θα είναι πάντα δωρεάν, δεδομένου ότι η Facebook θα μπορούσε πάντα να αποφασίσει να ξεκινήσει τη χρέωση των παρόχων ασύρματων επικοινωνιών.
Όπως αναφέρει η Post, η Facebook έχει στοχεύσει λιγότερο γνωστούς παρόχους ασύρματων επικοινωνιών αντί για τα μεγάλα ονόματα όπως η Verizon και AT&T. Αυτό επιτρέπει στο κοινωνικό δίκτυο να κινείται σε κάποιο βαθμό κάτω από το ραντάρ των ρυθμιστικών αρχών. Σημαίνει επίσης ότι θα είναι πιο εύκολο να εκφοβίσει αυτές τις μικρότερες εταιρείες, όταν έρθει η ώρα. Μέχρι στιγμής η Facebook κρατά τις συμφωνίες της μυστικές, απλά αναφέροντας σε μια δήλωσή της ότι «αποστολή μας είναι να συνδέσουμε τον κόσμο και διερευνούμε πάντα τρόπους για να το κάνουμε αυτό, και εντός των Ηνωμένων Πολιτειών.”
Το πραγματικά τρομακτικό στην όλη κατάσταση είναι η ανεξέλεγκτη δύναμη του λόμπι της Facebook. Ο Mark Zuckerberg και οι φίλοι του ενίσχυαν την παρουσία τους στην Ουάσιγκτον για χρόνια, ακριβώς έτσι ώστε η Facebook να έχει τη δύναμη να πετύχει κάτι τόσο καταστροφικό για την ουδετερότητα του διαδικτύου στην Αμερική, όσο το πρόγραμμα “Δωρεάν Βασικές Υπηρεσίες”. Με βάση αυτό το τελευταίο ρεπορτάζ, φαίνεται πως η Facebook πραγματοποιεί συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει κενά που θα της επιτρέψουν να υπονομεύσει τις ρυθμιστικές αρχές, καθώς και να αμφισβητήσει τις ίδιες τις αρχές πάνω στις οποίες ιδρύθηκε το διαδίκτυο. Γνωρίζουμε ήδη ότι στη Facebook είναι πρόθυμοι και ικανοί να επηρεάσουν το είδος των ειδήσεων που διαβάζουν οι άνθρωποι. Η Facebook θα μπορούσε επίσης να ελέγξει τα καλώδια που παρέχουν τις πληροφορίες αυτές.
Αυτό είναι απαίσιο. Όμως μοιάζει αναπόφευκτο ότι η Facebook θέλει να ελέγξει το πώς λειτουργεί το διαδίκτυο στην Αμερική. Και ειλικρινά, το γεγονός αυτό είναι ακόμα πιο απαίσιο.