Ανιχνεύοντας τη διαδρομή από τα θανατηφόρα, σκαμμένα με τα χέρια, ορυχεία στο Κονγκό έως τα κινητά τηλέφωνα και τους φορητούς υπολογιστές των καταναλωτών
Φωτογραφίες: Michael Robinson Chavez
Ο ήλιος ανατέλλει πάνω από ένα από τα πλουσιότερα κοιτάσματα ορυκτών στη Γη, σε μια από τις φτωχότερες χώρες, καθώς ο Sidiki Mayamba ετοιμάζεται για δουλειά.
Ο Mayamba είναι μεταλλωρύχος κοβαλτίου. Και η κοκκινόχρωμη σαβάνα που εκτείνεται έξω από την πόρτα του, περιέχει έναν τόσο εκπληκτικό πλούτο κοβαλτίου και άλλων μετάλλων που ένας γεωλόγος το περιέγραψε κάποτε ως ένα «γεωλογικό σκάνδαλο.»
Αυτό το απομακρυσμένο τοπίο στη Νότια Αφρική βρίσκεται στην καρδιά του παγκόσμιου τρελού αγώνα για φθηνό κοβάλτιο, ένα μέταλλο απαραίτητο για τις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ιόντων λιθίου που δίνουν ζωή σε smartphones, φορητούς υπολογιστές και ηλεκτρικά οχήματα που κατασκευάζονται από εταιρείες όπως την Apple, τη Samsung και από μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες.
Αλλά ο Mayamba, ετών 35 , δεν γνώριζε τίποτα για τον ρόλο του σε αυτήν την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Άρπαξε το μεταλλικό φτυάρι του και ένα σπασμέμο σφυρί από μια γωνία του δωματίου που μοιράζεται με τη γυναίκα και το παιδί του. Φόρεσε το σκονισμένο του σακάκι. Όντας περήφανος άνθρωπος, του αρέσει να φορά πουκάμισο με κουμπιά, ακόμη και για να σκάβει. Και σκόπευε να σκάβει με τα χέρια όλη μέρα και όλη νύχτα. Θα έπαιρνε έναν υπνάκο στις υπόγειες σήραγγες. Χωρίς βιομηχανικά εργαλεία. Ούτε καν ένα σκληρό καπέλο. Ο κίνδυνος ενός εγκλωβισμού στο ορυχείου είναι διαρκής.
«Έχεις αρκετά χρήματα για να αγοράσεις αλεύρι σήμερα;» ρώτησε την γυναίκα του.
Είχε. Τώρα, όμως, ένας εισπράκτορας στεκόταν στην πόρτα. Η οικογένεια χρωστούσε χρήματα για το αλάτι. Το αλεύρι θα έπρεπε να περιμένει.
Ο Mayamba προσπάθησε να καθησυχάσει τη σύζυγό του. Είπε αντίο στο γιο του. Μετά ακούμπησε το φτυάρι του πάνω στον ώμο του. Ήταν η ώρα.
Η ραγδαία αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης κοβαλτίου μερικές φορές καλύπτεται από εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, που δουλεύουν σε σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες. Υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 μεταλλωρύχοι κοβαλτίου στο Κονγκό χρησιμοποιούν εργαλεία χειρός για να σκάψουν αρκετά μέτρα υπογείως με ελάχιστη εποπτεία και πολύ λίγα μέτρα ασφαλείας, σύμφωνα με εργαζόμενους, κυβερνητικούς αξιωματούχους και δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εφημερίδα The Washington Post κατά τη διάρκεια επισκέψεων σε απομακρυσμένα ορυχεία. Οι θάνατοι και οι τραυματισμοί είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Και η μεταλλευτική δραστηριότητα εκθέτει τις τοπικές κοινωνίες σε επίπεδα τοξικών μετάλλων που φαίνεται να συνδέονται με ασθένειες οι οποίες περιλαμβάνουν αναπνευστικά προβλήματα και γενετικές ανωμαλίες, όπως λένε οι αξιωματούχοι υγείας.
Η The Post ανακάλυψε μετά από έρευνες αυτή την «διαδρομή» του κοβαλτίου και, για πρώτη φορά, έδειξε πώς το κοβάλτιο που εξορύσσεται υπό αυτές τις σκληρές συνθήκες καταλήγει σε δημοφιλή καταναλωτικά προϊόντα. Μεταφέρεται από τα μικρής κλίμακας ορυχεία του Κονγκό σε μία και μόνο κινεζική εταιρεία – την Congo DongFang International Mining, που είναι κομμάτι ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς κοβαλτίου του κόσμου, της Zhejiang Huayou Cobalt – που εδώ και χρόνια έχει προμηθεύσει μερικούς από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές μπαταριών στον κόσμο. Αυτοί, με τη σειρά τους, παρήγαγαν τις μπαταρίες που βρίσκονται μέσα σε προϊόντα όπως τα iPhone της Apple – ένα εύρημα που θέτει υπό αμφισβήτηση τους εταιρικούς ισχυρισμούς ότι μπορούν να ελέγχουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους και να εντοπίζουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή περιπτώσεις παιδικής εργασίας.
Η Apple, απαντώντας σε ερωτήσεις της The Post, αναγνώρισε πως το συγκεκριμένο κοβάλτιο κατέληξε με κάποιο τρόπο στις μπαταρίες της. Ο τεχνολογικός κολοσσός με έδρα το Κουπερτίνο της Καλιφόρνια, δήλωσε ότι περίπου το 20 τοις εκατό του κοβαλτίου που χρησιμοποιεί προέρχεται από την Huayou Cobalt. Η Paula Pyers, μια από τις ανώτερες διευθύντριες της Apple, υπεύθυνη της κοινωνικής ευθύνης της αλυσίδας εφοδιασμού, δήλωσε ότι η εταιρεία σχεδιάζει να αυξήσει τον έλεγχο του τρόπου εξόρυξης του συνόλου του κοβαλτίου της. Η Pyers είπε επίσης ότι η Apple έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με την Huayou Cobalt για να καθαρίσει την αλυσίδα εφοδιασμού και να αντιμετωπίσει τα βασικά ζητήματα, όπως την ακραία φτώχεια, που οδηγεί στις σκληρές συνθήκες εργασίας και την παιδική εργασία.
Ένας άλλος πελάτης της Huayou, η LG Chem, μία από τις κορυφαίες κατασκευαστικές εταιρείες μπαταριών στον κόσμο, δήλωσε στην The Post πως σταμάτησε την αγορά ορυκτών με προέλευση το Κονγκό στα τέλη του περασμένου έτους. Η Samsung SDI, μια άλλη μεγάλη εταιρεία κατασκευής μπαταριών, δήλωσε ότι διεξάγει εσωτερική έρευνα, αλλά ότι, ενώ η εταιρεία αγοράζει κοβάλτιο που εξορύσσεται στο Κονγκό, «όσο σίγουροι μπορεί να είμαστε» αυτό δεν προέρχεται από την Huayou.
Λίγες εταιρείες ερευνούν τακτικά την προέλευση του κοβαλτίου τους. Το να ακολουθείς τη διαδρομή από το ορυχείο έως το τελικό προϊόν είναι δύσκολο αλλά δυνατό, όπως ανακάλυψε η The Post. Ένοπλοι φρουροί εμποδίζουν την πρόσβαση σε πολλά από τα ορυχεία του Κονγκό. Το κοβάλτιο στη συνέχεια περνά από διάφορες εταιρείες και ταξιδεύει χιλιάδες μίλια.
Ωστόσο, το 60 τοις εκατό του παγκόσμιου κοβαλτίου προέρχεται από το Κονγκό – μια χαώδη χώρα γεμάτη διαφθορά και με μακρά ιστορία εκμετάλλευσης των φυσικών της πόρων από ξένους. Πριν από έναν αιώνα, οι εταιρείες λεηλάτησαν τα αποθέματα καουτσούκ και ελεφαντόδοντου του Κονγκό, ενώ η χώρα ήταν βελγική αποικία. Σήμερα, μετά από περισσότερες από πέντε δεκαετίες από τότε που το Κονγκό κέρδισε την ανεξαρτησία του, τα μεταλλεύματα είναι εκείνα που προσελκύουν τις ξένες εταιρείες.
Ο έλεγχος είναι αυξημένος για μερικά από αυτά τα μεταλλεύματα. Ένας νόμος των ΗΠΑ του 2010 απαιτεί από τις αμερικανικές εταιρείες να προσπαθούν να επαληθεύουν ότι οποιαδήποτε ποσότητα από κασσίτερο, βολφράμιο, ταντάλιο και χρυσό που χρησιμοποιούν προέρχεται από ορυχεία του Κονγκό στα οποία δεν υπάρχει έλεγχος πολιτοφυλακής. Το αποτέλεσμα αυτού του νόμου είναι ένα σύστημα που θεωρείται ευρέως ότι προλαμβάνει τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μερικοί λένε ότι το κοβάλτιο θα πρέπει να προστεθεί στον κατάλογο των ελεγχόμενων ορυκτών, ακόμη και αν τα ορυχεία κοβαλτίου δεν χρησιμοποιούνται για την χρηματοδότηση του πολέμου. Η Apple δήλωσε στην The Post ότι υποστηρίζει τώρα να συμπεριληφθεί και το κοβάλτιο στο νόμο.
Το εμπόριο κοβαλτίου από το Κονγκό υπήρξε στόχος της κριτικής για σχεδόν μια δεκαετία, κυρίως από ομάδες ακτιβιστών. Ακόμη και εμπορικοί όμιλοι των ΗΠΑ έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα. Η EICC (Electronic Industry Citizenship Coalition) – μέλη της οποίας αποτελούν και εταιρείες όπως η Apple – εξέφρασε ανησυχίες το 2010 σχετικά με τις πιθανότητα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εξόρυξη ορυκτών, συμπεριλαμβανομένου του κοβαλτίου, και την δυσκολία εντοπισμού των αλυσίδων εφοδιασμού. Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ καταγράφει το κοβάλτιο με προέλευση από το Κονγκό σαν πιθανό προϊόν παιδικής εργασίας.
Η ανησυχία για το πώς εξορύσσεται το κοβάλτιο «έρχεται στο προσκήνιο κάθε τόσο», δήλωσε ο Guy Darby, ένας βετεράνος αναλυτής κοβαλτίου της Darton Commodities στο Λονδίνο. «Και αντιμετωπίζεται με πολύ μουρμούρα, συγκατάβαση και μισόλογα – και απομακρύνεται ξανά.»
Κατά το προηγούμενο έτος, μια ολλανδική ομάδα υπεράσπισης που ονομάζεται Κέντρο Έρευνας για τις Πολυεθνικές Εταιρείες, ή αλλιώς SOMO, και η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσαν εκθέσεις με ισχυριζόμενες παρατυπίες, συμπεριλαμβανομένων της αναγκαστικής μετεγκατάστασης χωριών και της ρύπανσης των υδάτων. Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία κατηγορεί την Congo Dongfang για αγορά υλικών που εξορύσσονται από παιδιά, προκάλεσε ένα νέο κύμα υποσχέσεων από τις εταιρείες για το ότι οι διασυνδέσεις κοβαλτίου τους θα υποβάλλονται σε έλεγχο.
Όμως, τα προβλήματα παρέμειναν εμφανή όταν δημοσιογράφοι της The Post εμφανίστηκαν σε εγκαταστάσεις εξόρυξης στο Κονγκό αυτό το καλοκαίρι.
Τον Σεπτέμβριο, ο Chen Hongliang, πρόεδρος της Huayou Cobalt, μητρικής της Congo Dongfang, δήλωσε στην The Post ότι η εταιρεία του δεν είχε ποτέ αναρωτηθεί για το πώς αποκτήθηκαν τα μεταλλεύματά της, παρά το ότι λειτουργεί στο Κονγκό και σε πόλεις όπως η Kolwezi για μια δεκαετία.
«Αυτή είναι η αδυναμία μας», δήλωσε ο Chen σε συνέντευξή του στο Σιάτλ, στην πρώτη του δημόσια δήλωση σχετικά με το θέμα. «Δεν το είχαμε συνειδητοποιήσει.»
Ο Chen είπε οτι η Huayou σχεδίαζε να αλλάξει τον τρόπο που αγοράζει κοβάλτιο, είχε προσλάβει μια εξωτερική εταιρεία για να επιβλέψει τη διαδικασία και συνεργαζόταν με πελάτες, όπως η Apple, για τη δημιουργία ενός συστήματος πρόληψης της παρανομίας.
Αλλά το ότι τέτοια σοβαρά προβλήματα μπορούν και διαρκούν για τόσο πολύ καιρό – παρά τις συχνές προειδοποιήσεις – δείχνει τι μπορεί να συμβεί σε αλυσίδες τροφοδοσίας που είναι δύσκολο να παρακολουθηθούν, που είναι, ως επί το πλείστον, άναρχες, το χαμηλό κόστος είναι υψίστης σημασίας και το πρόβλημα εμφανίζεται σε ένα μακρινό και ταραχώδες μέρος του κόσμου.
Οι μπαταρίες ιόντων-λιθίου θα έπρεπε να είναι διαφορετικές από τις βρώμικες, τοξικές τεχνολογίες του παρελθόντος. Ελαφρύτερες και πυκνότερες σε ενέργεια από τις συμβατικές μπαταρίες οξέος-μολύβδου, αυτές οι πλούσιες σε κοβάλτιο μπαταρίες, θεωρούνται «οικολογικές». Είναι απαραίτητες για τα σχέδια μας κάποτε να εγκαταλείψουμε τους ρυπογόνους κινητήρες βενζίνης. Ήδη αυτές οι μπαταρίες έχουν διαμορφώσει τις συσκευές τεχνολογίας στον κόσμο.
Τα «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα δεν θα χωρούσαν στην τσέπη χωρίς αυτές. Οι φορητοί υπολογιστές δεν θα είχανε κατάλληλο μέγεθος για να τους χρησιμοποιούμε πάνω στα πόδια μας. Τα ηλεκτρικά οχήματα θα ήταν μη πρακτικά. Με πολλούς τρόπους, ο τωρινός πυρετός χρυσοθηρίας της Silicon Valley – από τις κινητές συσκευές μέχρι τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό – είναι χτισμένος στην ισχύ των μπαταριών λιθίου-ιόντων.
Αλλά αυτό συμβαίνει με εξαιρετικό κόστος.
«Είναι αλήθεια, υπάρχουν παιδιά σε αυτά τα ορυχεία,» δήλωσε σε συνέντευξή του ο Έπαρχος Richard Muyej, ο πιο υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος στην Kolwezi. Παραδέχθηκε επίσης προβλήματα με θανάτους που σχετίζονται με την εξόρυξη και τη ρύπανση.
Αλλά, είπε, ότι η κυβέρνησή του είναι πολύ φτωχή για να αντιμετωπίσει μόνη της αυτά τα θέματα.
«Η κυβέρνηση δεν είναι ζητιάνος,» δήλωσε ο Muyej. «Αυτές οι εταιρείες έχουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν πλούτο στην περιοχή που δραστηριοποιούνται.»
Οι εταιρείες είναι απίθανο να εγκαταλείψουν το Κονγκό, για έναν απλό λόγο: Ο κόσμος χρειάζεται ό,τι έχει το Κονγκό.
Ο Chen είπε ότι αναμένει η διαμάχη γύρω από τον τρόπο εξόρυξης κοβαλτίου στο Κονγκό να διαταράξει πολύ περισσότερους από την Huayou Cobalt.
«Στο θέμα αυτό, πιστεύω, δεν είμαστε οι μόνοι», είπε. «Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλές εταιρείες σε παρόμοια κατάσταση με την δική μας.»
«Oι Πνεύμονες του Κονγκό»
Οι χείριστες συνθήκες επηρεάζουν τους «βιοτέχνες» μεταλλωρύχους του Κονγκό – ένας πολύ περίεργος τίτλος για τους εξαθλιωμένους εργαζόμενους που σκάβουν χωρίς κομπρεσέρ ή τρυπάνια ντίζελ.
Αυτός ο άτυπος στρατός είναι μια μεγάλη επιχείρηση, είναι υπεύθυνος κατ’ εκτίμηση, για το 10 έως 25 τοις εκατό της παραγωγής του κοβαλτίου στον κόσμο και περίπου για το 17 με 40 τοις εκατό της παραγωγής στο Κονγκό. Οι βιοτέχνες μεταλλωρύχοι είναι από μόνοι τους υπεύθυνοι για την παραγωγή περισσότερου κοβαλτίου από ότι σε κάθε έθνος εκτός του Κονγκό, και υπολείπονται μόνο των βιομηχανικών ορυχείων της χώρας.
Η βιομηχανία θα έπρεπε να είναι ευλογία για μια χώρα που τα Ηνωμένα Έθνη κατατάσσουν μεταξύ των λιγότερο ανεπτυγμένων. Αλλά δεν έχει λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο.
«Έχουμε δοκιμαστεί από το παράδοξο της ύπαρξης τόσο πολύ πλούσιων πόρων, αλλά και τόσο φτωχού πληθυσμού», είπε ο Muyej.
Περίπου το 90 τοις εκατό του κοβαλτίου της Κίνας προέρχεται από το Κονγκό, όπου κινεζικές επιχειρήσεις κυριαρχούν στην εξορυκτική βιομηχανία.
Το κοβάλτιο ξεκινά το ταξίδι του σε ένα ορυχείο, όπως το Tilwezembe, μια πρώην βιομηχανική περιοχή που μετατράπηκε σε κέντρο βιοτεχνικής λειτουργίας στις παρυφές της Kolwezi όπου εκατοντάδες άνθρωποι σκάβουν τη γη με εργαλεία χειρός.
Αυτοί οι άνθρωποι αποκαλούν τους εαυτούς τους «creuseurs,» που στα γαλλικά μεταφράζεται «σκαφείς.» Μοχθούν μέσα σε δεκάδες τρύπες στον πυθμένα του ορυχείου, ο οποίος μοιάζει με σεληνιακό τοπίο. Οι σήραγγες είναι σκαμμένες με το χέρι και τρυπώνουν βαθιά στο υπέδαφος, φωτισμένες μόνο από κάποιες πλαστικές λάμπες σαν παιχνίδια, δεμένες στα κεφάλια των μεταλλωρύχων.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης, τον Ιούνιο, το σκηνικό έμοιαζε προβιομηχανικό. Δεκάδες σκαφείς δούλευαν, αλλά το μόνο που ακουγόταν ήταν ο περιστασιακός υπόκωφος ήχος που κάνει το μέταλλο όταν χτυπά στην πέτρα.
«Υποφέρουμε» είπε ένας σκαφέας, ο Nathan Muyamba, 29 ετών. «Και τα βάσανα μας γίνονται για τι;»
«To λουλούδι του κοβαλτίου»
Οι σκαφείς δεν έχουν χάρτες εξόρυξης ή διερευνητικές σκαφές.
Αντ’ αυτού, βασίζονται στη διαίσθηση.
«Ταξιδεύεις με την πίστη πως μια μέρα μπορεί να βρεις καλό εμπόρευμα,» είπε ο σκαφέας Andre Kabwita, ετών 49.
Η φύση πιστεύεται ότι είναι οδηγός. Τα κίτρινα αγριολούλουδα θεωρούνται σημάδι ύπαρξης χαλκού. Ένα φυτό με μικροσκοπικά πράσινα λουλούδια φέρει το εύστοχο όνομα “la fleur du cobalt” (το λουλούδι του κοβαλτίου).
Με λίγα επίσημα σημεία που μπορούν να διεκδικήσουν για τον εαυτό τους, οι βιοτέχνες μεταλλωρύχοι σκάβουν οπουδήποτε μπορούν. Κατά μήκος των δρόμων. Κάτω από σιδηροδρομικές γραμμές. Σε πίσω αυλές. Όταν μια σημαντική ποσότητα κοβαλτίου ανακαλύφθηκε πριν από μερικά χρόνια στην πυκνή γειτονιά των Kasulo, οι σκαφείς έφτιαξαν σήραγγες ακριβώς κάτω από το χωμάτινο πάτωμα των σπιτιών τους, δημιουργώντας ένα λαβύρινθο από υπόγειες σπηλιές.
Άλλοι σκαφείς περιμένουν μέχρι να σκοτεινιάσει για να εισβάλουν στη γη που ανήκει σε ιδιωτικές εταιρείες εξόρυξης, κάτι που οδηγεί σε θανάσιμες συγκρούσεις με φρουρούς ασφαλείας και την αστυνομία.
Οι σκαφείς είναι απελπισμένοι, λέει ο Papy Nsenga, σκαφέας και πρόεδρος μιας νεοσύστατης τοπικής ένωσης σκαφέων.
Η αμοιβή βασίζεται σε ό,τι βρίσκουν. Χωρίς ορυκτά, δεν υπάρχουν χρήματα. Και τα χρήματα είναι πενιχρά – της τάξης των 2€ και 3€ σε μια καλή μέρα, λέει ο Nsenga.
«Δεν θα έπρεπε να ζούμε έτσι», λέει.
Και όταν συμβαίνουν ατυχήματα, οι σκαφείς είναι μόνοι τους.
Πέρυσι, αφού το πόδι ενός σκαφέα συνθλίφθηκε και ένας άλλος υπέστη τραύμα στο κεφάλι σε μια κατάρρευση ορυχείου, ο Nsenga έπρεπε να μαζέψει τα εκατοντάδες δολάρια που απαιτούνταν για την θεραπεία από τους υπόλοιπους σκαφείς. Οι εταιρείες που αγοράζουν τα ορυκτά σπάνια βοηθάνε, μας είπε ο Nsenga και οι άλλοι σκαφείς.
Θάνατοι συμβαίνουν συχνά, επίσης, λένε οι σκαφείς. Αλλά μόνο οι μαζικές απώλειες φαίνεται να φτάνουν στα ελάχιστα τοπικά μέσα ενημέρωσης, όπως το χρηματοδοτούμενο από τα Ηνωμένα Έθνη Radio Okapi. Δεκατρείς μεταλλωρύχοι κοβαλτίου σκοτώθηκαν το Σεπτέμβρη του 2015, όταν μια χωμάτινη σήραγγα κατέρρευσε στο Mabaya, κοντά στα σύνορα με τη Ζάμπια. Πριν από δύο χρόνια, 16 σκαφείς σκοτώθηκαν από κατολισθήσεις στην Kawama, και έπειτα από μερικούς μήνες 15 σκαφείς πέθαναν σε μια υπόγεια φωτιά στην Kolwezi.
Στην Kolwezi, ένας επιθεωρητής ορυχείων της επαρχίας απογοητευμένος από την πρόσφατη αύξηση των ατυχημάτων συμφώνησε να μιλήσει στην The Post με την προϋπόθεση ότι δεν θα αποκαλυφθεί η ταυτότητά του, επειδή δεν επιτρέπεται να μιλήσει στα μέσα ενημέρωσης.
Συναντήθηκε με τους δημοσιογράφους σε ένα μίνι λεωφορείο – μπήκε μέσα, έκλεισε την πόρτα και έκατσε σε μια θέση στη μέση, μακριά από τα φιμέ τζάμια, ώστε κανείς στο δρόμο να μην μπορεί να τον δει.
Εκείνο το πρωί, είπε, βοήθησε στην διάσωση τεσσάρων βιοτεχνών μεταλλωρύχων που σχεδόν πέθαναν από αναθυμιάσεις σε μια υπόγεια πυρκαγιά στην Kolwezi. Την προηγούμενη μέρα δύο άνδρες είχαν πεθάνει σε μια κατάρρευση τούνελ, είπε.
Είπε ότι είχε προσωπικά ανασύρει 36 πτώματα από τα τοπικά βιοτεχνικά ορυχεία τα τελευταία χρόνια. Η The Post δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τους ισχυρισμούς του, αλλά ταίριαζαν με ιστορίες που είχαν διηγηθεί σκαφείς σχετικά με τη συχνότητα των ατυχημάτων εξόρυξης.
Ο επιθεωρητής κατηγόρησε εταιρείες, όπως την Κονγκό Dongfang, που αγοράζουν βιοτεχνικό κοβάλτιο και το μεταφέρουν στο εξωτερικό.
«Δεν τους νοιάζει», είπε. «Γι’ αυτούς, αν τους φέρεις ορυκτά και είσαι άρρωστος ή χτυπημένος, δεν έχει καμία σημασία.»
Η Κονγκό Dongfang απάντησε ότι είχε λανθασμένα θεωρήσει ότι αυτά τα θέματα αφορούν τους εμπορικούς εταίρους της, οι οποίοι αγοράζουν το κοβάλτιο από τους μεταλλωρύχους και το μεταφέρουν στην μεταλλευτική εταιρεία.
Παιδική εργασία
Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πόσα παιδιά εργάζονται στην εξορυκτική βιομηχανία του Κονγκό. Η UNICEF το 2012 εκτίμησε ότι 40.000 αγόρια και κορίτσια εργάζονται στο νότιο τμήμα της χώρας. Μια μελέτη του 2007 που χρηματοδοτείται από τον Οργανισμό για τη Διεθνή Ανάπτυξη των Η.Π.Α. βρήκε πως 4.000 παιδιά εργάζονταν σε ορυχεία στην Kolwezi μόνο.
Οι τοπικοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι λένε ότι δεν διαθέτουν πόρους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
«Έχουμε μια μεγάλη πρόκληση στο θέμα με τα παιδιά, επειδή είναι δύσκολο να τα βγάλεις από τα ορυχεία, όταν δεν υπάρχουν σχολεία για να πάνε,» λέει ο Muyej, κυβερνήτης της επαρχίας. «Πρέπει να βρούμε μια λύση για αυτό.»
Ενώ οι αξιωματούχοι και οι σκαφείς αναγνωρίζουν το πρόβλημα της παιδικής εργασίας, παραμένει ένα ευαίσθητο θέμα. Τα παιδιά δεν δουλεύουν μόνο σε υπόγεια ορυχεία, κατά παράβαση της μεταλλευτικής νομοθεσίας του Κονγκό, αλλά και στις παρυφές του εμπορίου κοβαλτίου.
Φρουροί εμπόδισαν τους δημοσιογράφους της The Post να επισκεφτούν περιοχές όπου, σύμφωνα με τους τοπικούς σκαφείς, μπορεί κανείς να βρει συχνά παιδιά να δουλεύουν. Σε ένα σημείο, η The Post είδε ένα αγόρι με ένα κόκκινο φούτερ που αγωνιζόταν να μεταφέρει ένα μισογεμάτο σακί ορυκτά πετρώματα. Ένα άλλο αγόρι με μια μαύρη φανέλα ποδοσφαίρου έτρεξε να βοηθήσει. Ο Kabwita, ανακσκαφέας, τους παρακολουθούσε.
«Είναι μόνο 10 ή 12 χρονών», είπε.
Η The Post έδωσε επίσης ένα iPhone σε έναν σκαφέα για να τραβήξει βίντεο το πώς οι γυναίκες και τα παιδιά ξεπλένουν μαζί τα μεταλλεύματα κοβαλτίου.
Ένα από αυτά τα παιδιά είναι ο Delphin Mutela, ένα ήσυχο αγόρι που μοιάζει νεότερο από τα 13 του χρόνια.
Όταν ήταν περίπου 8, η μητέρα του άρχισε να τον παίρνει μαζί της στα ταξίδια της στο ποτάμι για να καθαρίσει τα μεταλλεύματα κοβαλτίου. Το πλύσιμο των ορυκτών είναι μια δημοφιλής απασχόληση για τις γυναίκες εδώ. Αρχικά, ο Delphin ήταν επιφορτισμένος με το να προσέχει τα αδέλφια του.
Αλλά έμαθε να διακρίνει τα χαλαρά μεταλλικά κομμάτια που έπεφταν στο νερό κατά το πλύσιμο.
Ο χαλκός είχε μια ανεπαίσθητη χροιά πρασίνου.
Το κοβάλτιο έμοιαζε με μαύρη σοκολάτα.
Αν μπορούσε να συλλέξει αρκετά κομμάτια, θα μπορούσε και να πληρωθεί, ίσως $ 1.
«Τα χρήματα που παίρνω μπορώ να τα χρησιμοποιήσω για να αγοράσω τετράδια και έτσι μπορώ να πληρώσω τα δίδακτρα μου», είπε ο Delphin.
Η μητέρα του, Omba Kabwiza, είπε ότι αυτό είναι φυσιολογικό.
«Υπάρχουν πολλά παιδιά εκεί», είπε. «Έτσι ζούμε.»
Η ζήτηση στα ύψη
Το κοβάλτιο είναι η πιο ακριβή πρώτη ύλη για τις μπαταρίες ιόντων-λιθίου.
Αυτό έχει από καιρό δημιουργήσει μια πρόκληση στους μεγάλους προμηθευτές μπαταριών – και τους πελάτες τους, τους κατασκευαστές υπολογιστών και αυτοκινήτων. Οι μηχανικοί προσπάθησαν για χρόνια να δημιουργήσουν μπαταρίες χωρίς κοβάλτιο. Αλλά το ορυκτό, πιο γνωστό ως μπλε χρωστική ουσία, έχει μια μοναδική ικανότητα στο να ενισχύει την απόδοση της μπαταρίας.
Η τιμή του κατεργασμένου κοβαλτίου είχε διακυμάνσεις κατά το προηγούμενο έτος από 19.000 € έως 24.500 € ο τόνος.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ζήτηση του κοβαλτίου από τον τομέα των μπαταριών έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια και αναμένεται τουλάχιστον να διπλασιαστεί ξανά μέχρι το 2020, σύμφωνα με την Benchmark Mineral Intelligence.
Η αύξηση αυτή έχει ως επί το πλείστον προκύψει από τα ηλεκτρικά οχήματα. Κάθε μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία σπεύδει να βγάλει το δικό της ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο στην αγορά. Το αξίας 5 δισ € εργοστάσιο μπαταριών της εταιρείας Tesla στη Νεβάδα, γνωστό ως Gigafactory, διευρύνει την παραγωγή του. Η Daimler στοχεύει να ανοίξει ένα δεύτερο εργοστάσιο μπαταριών στη Γερμανία σύντομα. Η LG Chem κατασκευάζει μπαταρίες για την General Motors σε εργοστάσιο στο Holland του Μίσιγκαν. Η Κινεζική εταιρεία BYD ετοιμάζει τεράστια νέα τεράστια εργοστάσια μπαταριών στην Κίνα και τη Βραζιλία.
Ενώ η μπαταρία ενός «έξυπνου» κινητού μπορεί να περιέχει 5 έως 10 γραμμάρια κατεργασμένου κοβαλτίου, μια μπαταρία ηλεκτρικού αυτοκινήτου μπορεί να περιέχει έως και 15 κιλά.
Καθώς η ζήτηση έχει αυξηθεί, έτσι έχει αυξηθεί και η σημασία του βιοτεχνικού κοβαλτίου στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό έγινε σαφές παγκοσμίως στον χώρο της μπαταρίας πριν από δύο χρόνια, δήλωσε ο Kurt Vandeputte, αντιπρόεδρος μιας μονάδας υλικών επαναφορτιζόμενης μπαταρίας της Umicore, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου για τον εξευγενισμό κοβαλτίου, με βάση το Βέλγιο.
Η τιμή του κοβαλτίου έπεφτε, ακόμα και όταν η ζήτηση για μπαταρίες εκτοξεύτηκε. Η τιμή του λιθίου, ενός άλλου βασικού υλικού μπαταρίας, ήταν σε δυσθεώρητα ύψη.
«Έγινε έτσι σαφές ότι η βιοτεχνική εξόρυξη καταλάμβανε ένα μεγάλο μέρος στην αλυσίδα εφοδιασμού,» λέει ο Vandeputte, προσθέτοντας ότι η Umicore αγοράζει μόνο από βιομηχανικά μεταλλεία, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στο Κονγκό.
Το βιοτεχνικό κοβάλτιο είναι συνήθως φθηνότερο από ό,τι το προϊόν που προέρχεται από βιομηχανοποιημένα ορυχεία. Οι εταιρείες δεν χρειάζεται να πληρώνουν μισθούς μεταλλωρύχων ή να χρηματοδοτήσουν την λειτουργία ενός ορυχείου μεγάλης κλίμακας.
Με φθηνό κοβάλτιο να κατακλύζει την αγορά, ορισμένοι διεθνείς έμποροι ακύρωσαν τις συμβάσεις για βιομηχανικά μεταλλεύματα, επιλέγοντας να εξαντλήσουν τα βιοτεχνικά.
«Όλοι ήξεραν πως κάτι συνέβαινε,» δήλωσε ο Christophe Pillot, σύμβουλος σε θέματα μπαταρίας στην Avicenne Energy στη Γαλλία.
Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν τον ολοένα και αυξανόμενο έλεγχο στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
Οι καταναλωτές ζητούν λογοδοσία. Οι εταιρείες ανταποκρίνονται με υποσχέσεις για «ηθική παραγωγή» και «εφοδιαστική αλυσίδα δέουσας επιμέλειας.»
Ένα από τα αποτελέσματα αυτού του αυξανόμενου ελέγχου μπορεί να βρεθεί στο Κονγκό.
Το 2010, οι Ηνωμένες Πολιτείες πέρασαν ένα νόμο για να ανακόψουν τη ροή του χρήματος προς τις δολοφονικές πολιτοφυλακές του Κονγκό, με επίκεντρο την εξόρυξη μικρής κλίμακας από τέσσερα μεταλλικά στοιχεία.
Αλλά η ίδια προσοχή δεν απαιτείται, όταν πρόκειται για κοβάλτιο.
Ενώ η εξόρυξη κοβαλτίου δεν πιστεύεται πως χρηματοδοτεί πολέμους, πολλοί ακτιβιστές και ορισμένοι αναλυτές της βιομηχανίας λένε ότι οι μεταλλωρύχοι κοβαλτίου θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την προστασία του νόμου κατά της εκμετάλλευσης και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο νόμος αναγκάζει τις εταιρείες να προσπαθήσουν να εντοπίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους και να επιτρέψουν ολόκληρη η διαδρομή να επιθεωρηθεί από ανεξάρτητους ελεγκτές.
Αλλά ενώ το Κονγκό είναι ένας μικρός προμηθευτής αναφορικά με τα τέσσερα ευρέως χρησιμοποιούμενα ορυκτά, η παραγωγή κοβαλτίου για ολόκληρο τον κόσμο εξαρτάται από το Κονγκό.
Ο Simon Moores, αναλυτής στη Benchmark είπε πως πιστεύει ότι αυτός είναι ο λόγος που το κοβάλτιο έχει μέχρι στιγμής εξαιρεθεί από την νομοθεσία.
Κάθε καθυστέρηση στην αλυσίδα εφοδιασμού κοβαλτίου θα μπορούσε να καταστρέψει εταιρείες.
«Το πουλάμε στους Κινέζους»
Για τους περισσότερους βιοτέχνες μεταλλωρύχους στην Kolwezi, η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού αρχίζει από μια αγορά που ονομάζεται Musompo.
Τα 70 περίπου μικρά καταστήματα, γνωστά ως «Comptoirs» (καταμετρητές), είναι στοιβαγμένα κολλητά κατά μήκος της εθνικής οδού που οδηγεί στα σύνορα. Τα ονόματα των καταστημάτων είναι βαμμένα στους τσιμεντένιους τοίχους: Maison Saha, Depot Grand Tony, Depot Sarah. Κάθε κατάστημα έχει ένα χειρόγραφο πίνακα όπου αναγράφεται η τρέχουσα τιμή για το κοβάλτιο και τον χαλκό.
Σε ένα κατάστημα που ονομάζεται Louis 14, η τιμή αντιστοιχούσε σε 830 ευρώ για έναν τόνο βραχώδους κοβαλτίου με 16 τοις εκατό περιεκτικότητα σε κοβάλτιο. Το βραχώδες κοβάλτιο με περιεκτικότητα 3 τοις εκατό αντιστοιχούσε σε 51 ευρώ.
Σε κοντινή απόσταση, μικρά λεωφορεία κατέφτασαν με άσπρους σάκους γεμάτους με πρόσφατα εξορυγμένο κοβάλτιο για να το πουλήσουν. Περισσότεροι σάκοι έφθασαν πάνω σε ποδήλατα φορτωμένα σαν ζώα.
Κάθε φορτίο ελεγχόταν με μια συσκευή ραντάρ σαν όπλο χειρός που ονομάζεται Metorex, το οποίο ανιχνεύει το περιεχόμενο σε μετάλλευμα. Μερικοί από τους μεταλλωρύχους δήλωσαν ότι δεν εμπιστεύονται τις συσκευές αυτές, πιστεύοντας ότι είναι πειραγμένες, αλλά δεν έχουν και καμία άλλη επιλογή. O Muyej, ο κυβερνήτης, είπε ότι αναζητούσε κεφάλαια για να αγοράσει ένα μηχάνημα Metorex έτσι ώστε οι σκαφείς να μπορούν μόνοι τους να ελέγχουν τα ορυκτά τους. Υπάρχουν πολλά καταστήματα στην Musompo, αλλά οι σκαφείς λένε ότι όλα τα καταστήματα πωλούν στην ίδια εταιρεία: την Congo DongFang Mining.
«Το πουλάμε στους Κινέζους και στη συνέχεια οι Κινέζοι το πηγαίνουν στην CDM (Congo DongFang Mining)», είπε ο Hubert Mulekwa, ένας εργαζόμενος σε κατάστημα που φτυάριζε κοβάλτιο.
Στο Κονγκό, είναι παράνομο για τους ξένους να κατέχουν κατάστημα καταμέτρησης κοβαλτίου. Αλλά ούτε ένα κατάστημα που επισκέφθηκαν οι δημοσιογράφοι της The Post δεν το λειτουργούσε Κονγκολέζος. Οι Ασιάτες χειρίζονταν τα μηχανήματα Metorex. Χτυπάνε με δύναμη τα νούμερα σε υπερμεγέθεις αριθμομηχανές. Χειρίζονται τα μετρητά – παχιά «ρολά» χαρτονομισμάτων από φράγκα του Κονγκό. Και συχνά τους βλέπεις να κάθονται χαλαροί στο βάθος, ενώ άνδρες από το Κονγκό κουβαλούν σακιά 55 κιλών. Κανένα από τα αφεντικά των μαγαζιών καταμέτρησης δε μίλησε στην The Post.
Ο Mukekwa τελείωσε με το γέμισμα ενός σακιού.
«Μόλις έχουμε αρκετό απόθεμα για να το πάμε στην CDM», είπε, «το πάμε εκεί.»
Μας έδειξε μια μεγάλη μπλε οικοδομή σε κάποια απόσταση.
Σε ένα κατάστημα καταμέτρησης που ονομάζεται Boss Wu, δύο εργαζόμενοι από το Κονγκό, φορώντας στολές με τα αρχικά της CDM τυπωμένα με κεφαλαία γράμματα στο πίσω μέρος, παρακολουθούσαν άλλους άνδρες να φορτώνουν σάκους κοβαλτίου πάνω σε ένα φορτηγό.
Αργότερα, η The Post έγινε κατέγραψε ένα πορτοκαλί φορτηγό φορτωμένο με σακιά κοβαλτίου να φεύγει από το Musompo και να διασχίζει το κύριο οδικό δίκτυο.
Τα αρχικά «C24» ήταν βαμμένα με μπλε χρώμα στην καμπίνα του φορτηγού. Η The Post ακολούθησε το C24 για δύο μίλια στην εθνική οδό, μέχρι όπου έκανε στροφή σε ένα χωματόδρομο, δίπλα σε ένα ψηλό τοίχο από τούβλα. Το φορτηγό συνέχισε στο δρόμο μέχρι να φτάσει σε μια είσοδο με ένοπλους φρουρούς και να μπει εκεί μέσα.
Η εγκατάσταση με τους μεγάλους μπλε τοίχους είχε την σαφή σήμανση της CDM.
Ήταν ακριβώς αυτές οι πύλες στις οποίες η CDM υποστηρίζει πως σταμάτησε ο έλεγχος της αλυσίδας εφοδιασμού, και ο οποίος ποτέ δεν εκτείνεται στα ορυχεία ή στην αγορά, δηλώνει ο Chen, ο πρόεδρος της Huayou Cobalt, της μητρικής εταιρείας της CDM.
«Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζαμε τόσα πολλά» για το από ποιον αγόραζαν το κοβάλτιο, είπε ο Chen. «Τώρα, δείχνουμε την δέουσα επιμέλεια.»
Ιχνηλατώντας το κοβάλτιο της μπαταρίας σας
Η βιομηχανία μπαταριών ιόντων-λιθίου έχει μια εξαιρετικά μεγάλη και περίπλοκη αλυσίδα εφοδιασμού. Κάθε καταναλωτική εταιρεία έχει συνεργαστεί με πολλαπλούς προμηθευτές – και οι προμηθευτές τους έχουν συνεργαστεί με πολλαπλούς προμηθευτές. Η παρακάτω εικόνα δείχνει μερικές από τις συνδέσεις εντός της βιομηχανίας.
Τι απαντούν οι εταιρείες
Οι εταιρείες, απαντώντας σε ερωτήσεις της The Post, ακούγονταν εξίσου αβέβαιες για τις αλυσίδες εφοδιασμού κοβαλτίου, απεικονίζοντας το πόσο λίγα είναι πραγματικά γνωστά για τις πηγές των πρώτων υλών.
Αλλά οι προσδοκίες είναι διαφορετικές σήμερα, είπε η Lara Smith του γραφείου Core Consultants με έδρα το Γιοχάνεσμπουργκ, μια επιχείρηση που βοηθά τις εταιρείες εξόρυξης με αυτό το πρόβλημα.
«Οι εταιρείες δεν μπορεί να ισχυριστούν άγνοια,» είπε η Smith. «Διότι αν ήθελαν να καταλάβουν, θα μπορούσαν να καταλάβουν. Δεν το κάνουν.»
Πέρυσι, η CDM ανέφερε εξαγωγή 72.000 τόνων βιομηχανικού και βιοτεχνικού κοβαλτίου από το Κονγκό, καθιστώντας την Νο 3 στον κατάλογο των μεγαλύτερων εταιρειών εξόρυξης της χώρας, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία εξόρυξης του Κονγκό.
Και η CDM είναι μακράν ο σημαντικότερος εξαγωγέας βιοτεχνικού κοβαλτίου στο Κονγκό, σύμφωνα με αναλυτές και με την εταιρεία.
Η CDM στέλνει το κοβάλτιό της στη μητρική εταιρία, την Huayou, στην Κίνα, όπου το μετάλλευμα καθαρίζεται. Μεταξύ των μεγαλύτερων πελατών της Huayou είναι οι κατασκευαστές κυκλωμάτων μπαταρίας Hunan Shanshan, η Pulead Technology Industry και η L&F Material, σύμφωνα με οικονομικά έγγραφα και συνεντεύξεις.
Οι εταιρείες αυτές – που αγοράζουν επίσης καθαρισμένα μεταλλεύματα από άλλες εταιρείες – κατασκευάζουν πλούσιες σε κοβάλτιο καθόδους μπαταριών που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στις μπαταρίες ιόντων-λιθίου. Αυτές οι κάθοδοι πωλούνται σε κατασκευαστές μπαταριών, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών, όπως η Amperex Technology Ltd (ATL), η Samsung SDI και η LG Chem.
Όλοι αυτοί οι κατασκευαστές μπαταριών προμηθεύουν την Apple, παρέχοντας ισχύ στα iPhone, τα iPad και τα Mac.
Η Apple είπε πως η έρευνά της έδειξε ότι οι μπαταρίες της από την LG Chem και την Samsung SDI περιέχουν καθόδους από την Umicore, η οποίες είναι πιθανό να περιέχουν κοβάλτιο από το Κονγκό, αλλά όχι από την CDM. Η Apple υποστήριξε πως το ύποπτο κοβάλτιο βρισκόταν σε μπαταρίες της ATL με καθόδους της Pulead.
«Νομίζω πως οι κίνδυνοι είναι διαχειρίσιμοι», είπε στην The Post ο διευθύνων σύμβουλος της Pulead, Yuan Gao, προσθέτοντας ότι πιστεύει πως «η αυξημένη επίγνωση λειτουργεί, καθώς ο καθένας παρακολουθεί όλους τους άλλους κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού.»
Η ATL έχει επίσης προμηθεύσει μπαταρίες που βρέθηκαν σε κάποιες συσκευές Amazon Kindle, σύμφωνα με την ανάλυση του IHS, μιας παγκόσμιας εταιρείας πληροφοριών. Η ATL αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η amazon.com, η εταιρεία που ιδρύθηκε από τον ιδιοκτήτη της The Post Jeffrey P. Bezos, δεν απάντησε ευθέως σε ερωτήσεις της The Post σχετικά με πιθανές συνδέσεις με ύποπτο κοβάλτιο. Η εταιρεία εξέδωσε μια δήλωση, όπου έγραφε αποσπασματικά: «Συνεργαζόμαστε στενά με τους προμηθευτές μας για να εξασφαλίσουμε ότι πληρούνται οι προδιαγραφές μας, και διεξάγουμε μια σειρά από ελέγχους κάθε χρόνο για να εξασφαλίσουμε πως οι εταίροι παραγωγοί μας συμμορφώνονται με τις πολιτικές μας.»
Η Samsung SDI, η οποία προμηθεύει μπαταρίες για την Samsung, την Apple και αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BMW, είπε ότι η δική της εν εξελίξει έρευνα «δεν έχει δείξει καμία παρουσία» ύποπτου κοβαλτίου, αν και χρησιμοποιεί κοβάλτιο από το Κονγκό.
Η Samsung, η κατασκευάστρια εταιρεία τηλεφώνων, έκανε στην The Post μια δήλωση λέγοντας ότι λαμβάνει σοβαρά το ζήτημα της αλυσίδας εφοδιασμού, αλλά δεν αντιμετωπίζει μια πιθανή σύνδεση με την CDM. Η Samsung αγοράζει μπαταρίες για τα κινητά τηλέφωνα της από την Samsung SDI και την ATL, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τα στοιχεία της βιομηχανίας.
Η BMW αναγνώρισε πως ένα μέρος κοβαλτίου στις μπαταρίες της Samsung SDI προέρχεται από το Κονγκό αλλά είπε πως η The Post θα πρέπει να ζητήσει από την Samsung SDI περισσότερες λεπτομέρειες.
Η LG Chem, ο μεγαλύτερος προμηθευτής στον κόσμο μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, δήλωσε ότι η εταιρεία αγοράζει κυκλώματα από την L & F Material, η οποία σταμάτησε να χρησιμοποιεί κοβάλτιο από το Κονγκό μέσω της Huayou πέρυσι. Αντ’ αυτού, είπε, η Huayou προμηθεύει τώρα την L & F Material με κοβάλτιο που εξορύσσεται από το νησί της Νέας Καληδονίας, στον Νότιο Ειρηνικό. Ως απόδειξη, η LG Chem παρείχε ένα «πιστοποιητικό προέλευσης» για αποστολή 212 τόνων κοβαλτίου, που έγινε τον Δεκέμβριο του 2015.
Αλλά δύο αναλυτές ορυκτών ήταν επιφυλακτικοί για το αν ο προμηθευτής καθόδων της LG Chem θα μπορούσε να στραφεί από το κοβάλτιο του Κονγκό σε μεταλλεύματα από τη Νέα Καληδονία – ή, τουλάχιστον, ότι θα μπορούσε να το κάνει επί μακρόν. Η LG Chem καταναλώνει περισσότερο κοβάλτιο από όσο παράγει ολόκληρο το έθνος της Νέας Καληδονίας, σύμφωνα με αναλυτές και με τα δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα. Η L & F Material δεν ανταποκρίθηκε στις επανειλημμένες αιτήσεις για σχολιασμό. Όταν η The Post ζήτησε από την LG Chem να «απαντήσει σε ισχυρισμούς πως οι αριθμοί δεν βγαίνουν,» η LG Chem δεν απάντησε άμεσα στην ερώτηση, σχολιάζοντας πως ελέγχει τα πιστοποιητικά προέλευσης σε τακτική βάση.
H LG Chem λειτουργεί επίσης ένα εργοστάσιο μπαταριών στο Michigan για έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες της, την GM, η οποία σχεδιάζει να ξεκινήσει την πώληση ηλεκτρικών αυτοκινήτων Chevrolet Bolt αργότερα αυτό το έτος. Η LG Chem δήλωσε πως η μονάδα του Michigan δεν έχει παραλάβει ποτέ κοβάλτιο από το Κονγκό.
Ένας άλλος πελάτης της LG Chem, η Ford Motor, είπε ότι έχει ενημερωθεί από την LG Chem πως οι μπαταρίες της Ford δεν έχουν καμία σχέση με το κοβάλτιο της CDM.
Τα περισσότερα μοντέλα της Tesla χρησιμοποιούν μπαταρίες από την Panasonic, η οποία αγοράζει το κοβάλτιο από τη Νοτιοανατολική Ασία και το Κονγκό. Οι μπαταρίες αντικατάστασης της Tesla κατασκευάζονται από την LG Chem. Η Tesla δήλωσε στην The Post πως γνωρίζει ότι οι μπαταρίες της από την LG Chem δεν περιέχουν κοβάλτιο από το Κονγκό, αλλά δεν είπε πώς το γνωρίζει αυτό.
Η Tesla, περισσότερο από κάθε άλλη αυτοκινητοβιομηχανία, έχει στηρίξει την φήμη της στην «ηθική προέλευση» κάθε κομματιού των πολυδιαφημιζόμενων οχημάτων της.
«Είναι κάτι που παίρνουμε πολύ σοβαρά», δήλωσε ο Kurt Kelty, διευθυντής της Tesla σε θέματα τεχνολογίας μπαταριών, τον Μάρτιο σε ένα συνέδριο για μπαταρίες στο Fort Lauderdale της Φλόριντα. «Και πρέπει να το πάρουμε ακόμα πιο σοβαρά. Γι’ αυτό και πρόκειται να στείλουμε έναν από τους δικούς μας εκεί.»
Έξι μήνες αργότερα, η Tesla είπε στην The Post πως εξακολουθεί να σχεδιάζει την αποστολή κάποιου στο Κονγκό.
Προβλήματα εκ γενετής, ασθένειες
Στο Lubumbashi, ένα άλλο κέντρο της βιομηχανίας εξόρυξης στο Κονγκό, 180 μίλια από την Kolwezi, οι γιατροί έχουν αρχίσει να διαλευκάνουν κάτι που εδώ και καιρό ήταν μυστήριο πίσω από μια σειρά από προβλήματα υγείας των κατοίκων της περιοχής.
Τα ευρήματά τους δείχνουν την εξορυκτική βιομηχανία ως το πρόβλημα.
Οι γιατροί στο Πανεπιστήμιο του Lubumbashi γνωρίζουν ήδη ότι οι μεταλλωρύχοι και οι κάτοικοι εκτίθενται σε μέταλλα και επίπεδα πολλές φορές υψηλότερα από αυτά που θεωρούνται ασφαλή.
Σε μία από τις μελέτες τους βρέθηκε ότι κάτοικοι περιοχών κοντά σε ορυχεία ή χυτήρια στο νότιο Κονγκό είχαν συγκεντρώσεις κοβαλτίου στα ούρα που ήταν 43 φορές υψηλότερες από αυτές της ομάδας ελέγχου, επίπεδα μολύβδου πέντε φορές υψηλότερα, και επίπεδα καδμίου και ουρανίου τετραπλάσια. Τα επίπεδα ήταν ακόμη υψηλότερα στα παιδιά.
Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το έτος, βρήκε αυξημένα επίπεδα μετάλλων στα ψάρια της περιοχής εξόρυξης. Μια μελέτη δειγμάτων εδάφους γύρω από το ορυχείο του Lubumbashi καταλήγει ότι η περιοχή ήταν «μεταξύ των δέκα πιο μολυσμένων περιοχών του κόσμου.»
Οι γιατροί τώρα εργάζονται για να συνδέσουν τις τελείες.
«Προσπαθούμε να χαράξουμε την συνδετική γραμμή μεταξύ των ασθενειών και των μετάλλων», δήλωσε ο Eddy Mbuyu, ένας πανεπιστημιακός χημικός.
Αλλά είναι επιφυλακτικοί σχετικά με το έργο τους.
«Η επιχείρηση εξόρυξης έχει χρήματα, και τα χρήματα σημαίνουν δύναμη», δήλωσε ο Τόνι Kayembe, επιδημιολόγος στο νοσοκομείο του Πανεπιστημίου.
Οι τρέχουσες μελέτες εξετάζουν την κατάσταση του θυρεοειδούς και τα αναπνευστικά προβλήματα. Αλλά οι γιατροί ανησυχούν περισσότερο για τις πιθανές συνδέσεις με ελαττώματα εκ γενετής.
Μια μελέτη πανεπιστημιακών γιατρών που δημοσιεύθηκε το 2012 διαπίστωσε προκαταρκτικές ενδείξεις αυξημένου κινδύνου ένα μωρό να γεννηθεί με ορατό πρόβλημα αν ο πατέρας του εργάζεται στη βιομηχανία εξόρυξης του Κονγκό.
Οι γιατροί του Lubumbashi, επίσης, έχουν εκδώσει εκθέσεις για ελαττώματα εκ γενετής τόσο σπάνια – το ένα ονομάζεται σύνδρομο της Γοργόνας – ώστε είναι οι μόνες περιπτώσεις που γνώρισε ποτέ στο Κονγκό. Όλα συνέβησαν σε παιδιά που γεννήθηκαν σε περιοχές βαριάς εξόρυξης.
Για τον Kayembe, η μελέτη που ξεχώρισε περισσότερο ερευνούσε μωρά που γεννιούνται με ολοπροσεγκεφαλία, μία συνήθως θανατηφόρα κατάσταση που προκαλεί σοβαρές παραμορφώσεις στο πρόσωπο. Είναι σχεδόν άγνωστη. Ολόκληρες σταδιοδρομίες στην Ιατρική περνούν χωρίς να δουν ένα τέτοιο περιστατικό. Αλλά πέρυσι, οι γιατροί στο Lubumbashi κατέγραψαν τρεις περιπτώσεις μέσα σε τρεις μήνες.
«Αυτό δεν είναι φυσιολογικό», είπε ο Kayembe.
Αυτές οι ιατρικές έρευνες θα μπορούσαν να φέρουν κάποια ανακούφιση στους κατοίκους, όπως την Aimerance Masengo, 15 χρονών, η οποία κατηγορεί τον εαυτό της για την γέννηση ενός αγοριού με σοβαρά, θανατηφόρα, προβλήματα εκ γενετής.
Με μια φωνή ελάχιστα πιο πάνω από ψίθυρο, η Aimerance θυμήθηκε πόσο ήταν φοβισμένη όταν είδε το νεογέννητο της. Ο γιατρός ήταν φοβισμένος, επίσης, είπε. Ο γιατρός είπε στην Aimerance ότι ήταν αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι πήγε στραβά. Όμως, σημείωσε, ο πατέρας του μωρού δούλευε ως σκαφέας κοβαλτίου. Είπε στην Aimerance ότι είχε δει πολλά προβλήματα σε παιδιά που γεννήθηκαν από γονείς σκαφείς.
Η Aimerance και ο πατέρας του μωρού ζούσαν στο κοντινό χωριό Luiswishi, 8.000 κατοίκων. Ο καθένας εκεί φαίνεται να συνδέεται με εξόρυξη από βιοτέχνες. Και κατά τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με τους τοπικούς ακτιβιστές, τέσσερα νεογνά από αυτό το μικρό χωριό πέθαναν από σοβαρά προβλήματα εκ γενετής.
Οι σκαφείς περιμένουν
Για σκαφείς, όπως ο Sidiki Mayamba, που αγωνιά για να παρέχει αλεύρι στην οικογένειά του, η μεγαλύτερη ανησυχία δεν είναι η ασφάλεια ή τα πιθανά προβλήματα υγείας. Είναι τα χρήματα. Χρειάζεται την δουλειά. Αλλά δεν θέλει ο 2 ετών γιος του, Χάρολντ, να τον ακολουθήσει στα ορυχεία.
«Το να είσαι σκαφεάς είναι μια σκληρή δουλειά, με πολλούς κινδύνους», δήλωσε ο Mayamba. «Δεν μπορώ να ευχηθώ για το παιδί μου να έχει αυτό το είδος της εργασίας.»
Η «εκκαθάριση» της αλυσίδας εφοδιασμού κοβαλτίου δεν θα είναι εύκολη για την Huayou Cobalt, ακόμα και με την υποστήριξη μιας ισχυρής εταιρείας όπως η Apple.
Αλλά ο Chen, ο πρόεδρος της Huayou, λέει ότι είναι αυτό που πρέπει να γίνει, όχι μόνο για την εταιρεία αλλά και για τους μεταλλωρύχους του Κονγκό.
«Ορισμένες εταιρείες θέλουν απλά να ξεφύγουν από το πρόβλημα», είπε ο Chen. «Αλλά το πρόβλημα του Κονγκό παραμένει εκεί. Η φτώχεια παραμένει εκεί.»
Το θέμα είναι αν οι άλλοι πελάτες της Huayou, μετά από χρόνια αγοράς φθηνού κοβαλτίου χωρίς ερωτήσεις, θα είναι υποστηρικτικοί.
H Pyers, ανώτερη διευθυντής της Apple, δήλωσε ότι η εταιρεία δεν θέλει να λάβει μέτρα απλά για «να κάνει την αλυσίδα εφοδιασμού να φαίνεται όμορφη.»
«Αν όλοι αποχωρήσουμε από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, θα αφήσουμε το λαό του Κονγκό σε μια καταστροφική κατάσταση», δήλωσε η Pyers. «Και δεν θα συμμετέχουμε σε αυτό.»
Από το επόμενο έτος, η Apple θα αντιμετωπίζει «εσωτερικά» το κοβάλτιο σαν ένα ορυκτό που έχει προέλθει από περιοχή ένοπλων συγκρούσεων, απαιτώντας από όλους τους εμπόρους κοβαλτίου να συμφωνήσουν σε εξωτερικούς ελέγχους της αλυσίδας εφοδιασμού και σε διεξαγωγή εκτιμήσεων κινδύνου.
Η δράση της Apple ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο της μπαταρίας. Αλλά η αλλαγή θα είναι αργή. Η Apple χρειάστηκε πέντε χρόνια για να πιστοποιήσει ότι η εφοδιαστική της αλυσίδα ήταν απαλλαγμένη από ορυκτά συγκρούσεων – και η ενέργεια αυτή ήταν επιβεβλημένη από το νόμο.
Καμία όμως από αυτές τις προσπάθειες δεν άλλαξε τη μοίρα των σκαφέων όπως του Kandolo Mboma.
Στο ορυχείο Tilwezembe αυτό το καλοκαίρι, ο Mboma κάθισε σ’ ένα βράχο, εμφανώς καταβεβλημένος, με το μπλε τζιν του χρωματισμένο μαύρο, τα γυμνά πόδια του να κρέμονται ακριβώς επάνω από το κόκκινο χώμα. Τα μάτια του δεν μπορούσαν να διακρίνουν τους σκαφείς που περνούσαν δίπλα του.
«Δούλευε όλη τη νύχτα, και δεν έχει φάει», δήλωσε ένας φίλος του σκαφέας.
Ο Mboma, 35 ετών και πατέρας τριών παιδιών, περίμενε να του ζυγίσουν το κοβάλτιο. Και ήλπιζε ότι θα πληρωθεί.
Κάθισε δίπλα σε μια σειρά από μικρούς πάγκους τροφίμων, χοντροφτιαγμένα τετράγωνα από πεταμένους σάκους εξόρυξης, τεντωμένους πάνω σε ξύλα, από τους οποίους ένας σκαφέας θα μπορούσε να αγοράσει ένα ψωμάκι για 100 φράγκα Κονγκό, περίπου 10 σεντ. Το ψωμί συνοδεύονταν με ένα δωρεάν φλιτζάνι νερό.
«Τρώς ό,τι έχεις κάνει» είπε τελικά ο Mboma.
Και το φαγητό θα έπρεπε να περιμένει.
