Το να προσθέσουμε ένα σύστημα Διαχείρισης Ψηφιακών Δικαιωμάτων (DRM) στο πρότυπο της HTML θα έχει διάχυτες συνέπειες, που δεν συμβαδίζουν με τις σημαντικότερες πολιτικές της Κοινοπραξίας του Παγκοσμίου Ιστού (W3C).
Μετά την εναρκτήρια ομιλία του εφευρέτη του διαδικτύου Tim Berners-Lee στο SXSW, ο ίδιος απάντησε σε μια ερώτηση σχετικά με το αμφιλεγόμενο σχέδιο προσθήκης ενός συστήματος DRM στην επόμενη έκδοση της HTML. Η HTML 5, ένα προσχέδιο επί του παρόντος υπό συζήτηση από την Κοινοπραξία του Παγκοσμίου Ιστού (W3C) είναι το τελευταίο πεδίο μάχης στον μακροχρόνιο πόλεμο για το σχεδιασμό των υπολογιστών γενικής χρήσης. Ο Berners-Lee υπερασπίστηκε την πρόταση αυτή, και υποστήριξε ότι χωρίς αυτή την προσθήκη, όλο και περισσότερο μέρος του διαδικτύου θα είναι παγιδευμένο μέσα σε περιεχόμενα χωρίς δυνατότητα αναζήτησης και σε μορφές χωρίς δυνατότητα διαμοιρασμού όπως το Flash.
Μερικοί στη βιομηχανία του θεάματος τρέφουν από καιρό φαντασιώσεις για τον επανασχεδιασμό των υπολογιστών έτσι ώστε να παρακούουν τους ιδιοκτήτες τους, ως μέρος μιας στρατηγικής για μεγιστοποίηση του κέρδους που εξαρτάται από τη δυνατότητα να χρεωνόμαστε αποσπασματικά για το δικαίωμα να χρησιμοποιούμε τα αρχεία στο σκληρό μας δίσκο. Ακόμα πιο γνωστό είναι, πως η βιομηχανία έπεισε τους κατασκευαστές DVD για να προσθέσουν περιορισμούς στις συσκευές για να μας αποτρέψουν από το να αγοράσουμε ένα DVD σε ένα μέρος του κόσμου και να το χρησιμοποιήσουμε σε κάποιο άλλο. Για να λειτουργήσει αυτό, οι συσκευές αναπαραγωγής DVD έπρεπε να σχεδιαστούν έτσι ώστε να κρατήσουν κρυφά ποια προγράμματα έτρεχαν πάνω τους – ώστε οι ιδιοκτήτες των συσκευών DVD να μην μπορούν να καταστρέψουν απλώς το πρόγραμμα που “αναγνωρίζει την γεωγραφική περιοχή”. Οι συσκευές έπρεπε επίσης να σχεδιαστούν έτσι ώστε να κρύβουν αρχεία από τους ιδιοκτήτες τους, έτσι ώστε οι χρήστες να μην μπορούν απλά να βρουν το αρχείο με το κλειδί αποκρυπτογράφησης του DVD και να το χρησιμοποιήσουν για να ξεκλειδώσουν το δισκάκι και να το παίξουν σε μια άλλη συσκευή – μια που δεν περιλαμβάνει τον γεωγραφικό περιορισμό. Δύο σημαντικά ερωτήματα προκύπτουν από αυτό το ιστορικό παράδειγμα: Πρώτον, λειτούργησε; Και δεύτερον, γιατί στη ευχή συμφώνησαν σε αυτό οι κατασκευαστές; Και τα δύο αυτά ερωτήματα είναι σημαντικό να τεθούν εδώ.
Λειτούργησαν οι γεωγραφικοί περιορισμοί; Καθόλου. Μετά από όλα αυτά, το να κρύψεις αρχεία και διαδικασίες στο εσωτερικό ενός υπολογιστή όπου ο «κακός» μπορεί ουσιαστικά να κουβαλήσει μαζί του σε ένα εργαστήριο ή σε ένα εργαστήριο είναι η επιλογή ενός ανόητου. Αν ο Berners-Lee πιστεύει ότι ένα μυστικό πρόσθετο στα προγράμματα περιήγησης, στα οποία οι ιδιοκτήτες των υπολογιστών δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση, θα εξοπλίσει κάπως τις αγορές και την βιομηχανία του θεάματος στο νέο επιχειρηματικό μοντέλο που χρειάζονται, κάνει λάθος.
Το πιο σημαντικό: γιατί οι κατασκευαστές συμφωνούν να προσθέσουν περιορισμούς στο υλικό τους; Η κωδικοποίηση με βάση την περιοχή είναι ένα αντι-χαρακτηριστικό, ένα “προϊόν” που κανείς δεν θα ήθελε να αγοράσει. Δεν μπορείς να πουλήσεις περισσότερες συσκευές DVD με ένα αυτοκόλλητο πάνω που να λέει, “Τώρα, με γεωγραφικούς περιορισμούς!”
Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας και η Παγίδα
Με απλά λόγια, η βιομηχανία διεκδικεί μια νομική απαίτηση: να προσθέσετε DRM στις συσκευές DVD. Όταν συγκεντρώνονται καταγραφές ψηφιακών δικαιωμάτων, επιδιώκεται να εντοπιστεί ένα κομμάτι “αγκιστρωμένου IP” – συνήθως κάποιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Εάν υπάρχει κάποια ευρεσιτεχνία μπλεγμένη στη διαδικασία αποκωδικοποίησης ενός είδους αρχείου, τότε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα “άγκιστρο” με όρους άδειας χρήσης που χρησιμοποιηούνται για να δεσμεύσουν τους κατασκευαστές.
Με άλλα λόγια, εάν ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (ή διπλώματα ευρεσιτεχνίας) μπορει να συμπεριληφθεί στο σύστημα αποκωδικοποίησης των DVD, μπορεί να απειλήσει τους κατασκευαστές με μηνύσεις για παραβίαση του, εκτός αν υπάρχει άδεια. Οι άδειες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας χορηγούνται από αρχές αδειοδότησης (LA), οι οποίες δημιουργούν ένα τυποποιημένο σύνολο όρων για τη χορήγηση αδειών. Αυτοί οι όροι περιλαμβάνουν πάντα μια λίστα με χαρακτηριστικά που οι κατασκευαστές δεν μπορούν να εφαρμόσουν (για παράδειγμα, δεν μπορούν να προσθέσουν ένα “αποθηκεύσετε στον σκληρό δίσκο” χαρακτηριστικό σε μια συσκευή DVD) και μια λίστα αντι-χαρακτηριστικών που οι κατασκευαστές πρέπει να εφαρμόσουν (για παράδειγμα, θα πρέπει να προσθέσουν ένα χαρακτηριστικό “έλεγχος περιοχής” στις συσκευές).
Επιπλέον, όλες οι συμφωνίες άδειας χρήσης DRM συνοδεύονται από ένα σύνολο κανόνων «ευρωστίας» που απαιτεί από τους κατασκευαστές να σχεδιάσουν τον εξοπλισμό τους, έτσι ώστε οι ιδιοκτήτες να μην μπορούν να δουν πως λειτουργεί ή να τον τροποποιήσουν. Αυτό συμβαίνει για να εμποδίσουν τους ιδιοκτήτες της συσκευής να αναμορφώσουν την ιδιοκτησία τους και να κάνουν πράγματα που απαγορεύονται (όπως η “αποθήκευση στο δίσκο”), ή να παρακάμψουν υποχρεωτικά πράγματα (όπως ο “έλεγχος περιοχής”).
Το να προσθέσουμε DRM στο πρότυπο της HTML θα έχει διάχυτες συνέπειες, που δεν συμβαδίζουν με τις σημαντικότερες πολιτικές της Κοινοπραξίας του Παγκοσμίου Ιστού (W3C), και με τις βαθια ριζωμένες αρχές του Berners-Lee.
Για παράδειγμα, η W3C έχει οδηγήσει τους οργανισμούς τυποποίησης παγκοσμίως να επιμείνουν πως τα πρότυπα τους δεν θα επιβαρύνονται από πατέντες. Όπου τα μέλη της W3C κατέχουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας που καλύπτουν ένα μέρος ενός προτύπου, πρέπει να υποσχεθούν πως θα τα διαθέσουν σε όλους τους ενδιαφερόμενους χωρίς επαχθείς όρους. Αλλά το DRM απαιτεί την ύπαρξη διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή άλλων αδειοδοτούμενων στοιχείων, με αποκλειστικό σκοπό την προσθήκη επαχθών όρων στα προγράμματα περιήγησης.
Η πρώτη από αυτούς τους όρους – η “ανθεκτικότητα” σε οποιαδήποτε τροποποίηση επιχειρεί να γίνει από τον τελικό χρήστη – είναι μια καθολική απαγόρευση σε όλα τα ελεύθερα/ανοιχτού κώδικα λογισμικά (το ελεύθερο/ανοιχτού κώδικα λογισμικό, εξ ορισμού, μπορεί να τροποποιηθεί από τους χρήστες του). Αυτό σημαίνει ότι οι δύο πιο δημοφιλείς τεχνολογίες προγραμμάτων περιήγησης στο διαδίκτυο – το WebKit (που χρησιμοποιείται στο το Chrome και το Safari) και το Gecko (που χρησιμοποιείται στο Firefox και σε συναφή προγράμματα περιήγησης) – θα απαγορεύονται νομικά να χρησιμοποιηθούν όποιο πρότυπο και αν εισηγηθεί η W3C.
Ανεύρεση αντιγράφων
Επιπλέον όλων των παραπάνω, το DRM είναι εντελώς αναποτελεσματικό στην πρόληψη δημιουργίας αντιγράφων. Υποψιάζομαι πως ο Berners-Lee το ξέρει αυτό. Όταν οι geeks υποβαθμίζουν τους φόβους τους για το DRM, λένε συχνά πράγματα όπως: “Λοιπόν, μπορώ να προσπεράσω όσα κάνουν, και έτσι κι αλλιώς, θα έρθουν στα συγκαλά τους αρκετά σύντομα, δεδομένου ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, έτσι δεν είναι;” Όποτε ο Berners-Lee αφηγείται την ιστορία της δημιουργίας του διαδικτύου, τονίζει ότι ήταν σε θέση να εφεύρει το διαδίκτυο χωρίς να ζητήσει καμία άδεια. Χρησιμοποιεί αυτην την παραβολή για να εξηγήσει τη σημασία ενός ανοικτού και ουδέτερου διαδικτύου. Αλλά αυτό που δεν καταλαβαίνει είναι ότι ολόκληρος ο σκοπός του DRM είναι να απαιτεί την χρήση άδειας στην καινοτομία.
Ο περιορισμός της αντιγραφής είναι μόνο ο επιφανειακός λόγος για την προσθήκη DRM σε μια τεχνολογία.Το DRM αποτύγχάνει πλήρως στην πρόληψη της αντιγραφής, αλλά είναι λαμπρό στην πρόληψη της καινοτομίας. Αυτό συμβαίνει γιατί τα DRM είναι backstopped από τους νόμους κατά της καταστρατήγησης, όπως η διαβόητη στις ΗΠΑ Digital Millennium Copyright Act του 1998 (DMCA) και η οδηγία της ΕΕ για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του 2002 (EUCD), και οι δύο εκ των οποίων ποινικοποιούν την παραβίαση του DRM, ακόμα και αν δεν παραβιάζεται κάποιος άλλος νόμος. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πάρεις την άδεια από την αρχή αδειοδότησης DRM για να προσθέσεις χαρακτηριστικά, δεδομένου ότι όλα τα νέα χαρακτηριστικά απαιτούν την αφαίρεση DRM, καθώς οι όροι της άδειας χρήσης DRM απαγορεύουν την προσθήκη των χαρακτηριστικών που δεν προβλέπονται στην αρχική συμφωνία, και παραλείποντας οποιονδήποτε από τους υποχρεωτικους περιορισμούς εμφανίζονται στην εν λόγω συμφωνία.
Συγκρίνετε τα DVD με τα CD. Τα CD δεν έχουν DRM, γι ‘αυτό ήταν νόμιμο να εφευρεθούν τεχνολογίες όπως το iPod και το iTunes, οι οποίες μετέτρεπαν την μορφή και αντέγραφαν μουσική για προσωπική χρήση. Τα DVD περιελάμβαναν DRM, γι’ αυτό ήταν παράνομο να προσθέσει κάποιος οποιοδήποτε χαρακτηριστικό σε αυτά, και στα σχεδόν 20 χρόνια από τότε που εφευρέθηκαν, δεν έχουν δημιουργηθεί νόμιμες τεχνολογίες στην αγορά που κάνουν ό,τι το iTunes και το iPod έκανε το 2001. Μία εταιρεία προσπάθησε να ξεκινήσει ένα πρωτότυπο σκληρό δίσκο-jukebox για DVD και μηνύθηκε με αποτέλεσμα το τέλος αυτού του προϊόντος. 20 χρόνια με DVD, μηδέν καινοτομία. Σήμερα, το DRM δεν έχει σταματήσει τους ανθρώπους από την παραγωγή παράνομων αντιγράφων των DVD (προφανώς!). Αλλά έχει εμποδίσει την παραγωγή πλήρως καινοτόμων νόμιμων προϊόντων και την είσοδο τους στην αγορά για δύο δεκαετίες, χωρίς να βλέπουμε να υπάρχει κάποιο τέλος.
Πενταροδεκάρες
Αυτό είναι το καθεστώς που η W3C επιθυμεί να προσθέσει στο διαδίκτυο, και που ο Berners-Lee έχει υιοθετήσει με τις παρατηρήσεις του. Ένα καθεστώς όπου κάθε βελτίωση αντιμετωπίζεται ως μια ευκαιρία για σταθμό διοδίων. Ένα διαδίκτυο χτισμένο πάνω στην ουρολοίμωξη επιχειρηματικών μοντέλων: όπου αντί να φτάσουμε την καινοτομία μας σε ένα υγιές σημείο, κάθε νέο χαρακτηριστικό πρέπει να γίνεται προσιτό μέσα από μια οδυνηρά πιεστική ντρίμπλα, λίγες πενταροδεκάρες χρειάζονται αν θέλουμε να παμε απευθείας σε μια χρονική στιγμή στο βίντεο, μερικές πενταροδεκάρες ακόμα αν θέλουμε να ενσωματώσουμε ένα σύνδεσμο από το βίντεο σε μια ιστοσελίδα, μερικές περισσότερες αν θέλουμε να μεταφέρουμε ένα βίντεο σε άλλη συσκευή ή να το αλλάξουμε, και ούτω καθεξής.
Καθώς τα κορυφαία πρότυπα καθορίζονταν για το διαδίκτυο, η W3C έδειξε μια τεράστια, ιερή και σημαντική εμπιστοσύνη. Το μέλλον του διαδικτύου είναι το μέλλον του κόσμου, επειδή ό,τι κάνουμε σήμερα αφορά το διαδίκτυο και ό,τι θα κάνουμε αύριο το περιλαμβάνει. Τώρα προτείνεται να ξεπουληθεί αυτή η εμπιστοσύνη, με την αιτιολογία ότι οι μεγάλοι παραγωγοί περιεχομένου θα κλειδώσουν το “περιεχόμενο” τους στο Flash αν δεν τους επιτραπεί να ασκήσουν βέτο στις καινοτομίες του διαδικτύου. Η απειλή αυτή είναι γνωστή: τα μεγάλα στούντιο υποσχέθηκαν να μποϋκοτάρουν την ψηφιακή τηλεόραση των ΗΠΑ, εκτός αν γίνει υποχρεωτική η χρήση DRM. Τα δικαστήρια των ΗΠΑ αρνήθηκαν πως υπάρχει αυτή η υποχρέωση, και έτσι, η ψηφιακή τηλεόραση συνεχίζεται (μακάρι η Ofcom και το BBC να είχαν εισακούσει αυτό το παράδειγμα, πριν πετάξουν την Βρετανία έξω από τα στούντιο των ΗΠΑ με τα υψηλής ευκρίνειας πρότυπα ψηφιακής τηλεόρασης).
Το Flash έχει ήδη χάσει. Όπως ο ίδιος ο Berners-Lee θα σας πει, η παρουσία ανοικτών πλατφορμών όπου η καινοτομία δεν απαιτεί άδεια είναι ο καλύτερος τρόπος για να προσελκύσετε κόσμο στην πόρτα σας. Το ανοικτό διαδίκτυο δημιουργεί και παρέχει τόση αξία όπου ο καθένας έρχεται σε αυτήν – αφήνοντας πίσω τα ελεγχόμενα Flash κτλ και τα διάφορα προϊόντα/υπηρεσίες της AOL καθώς και άλλα αποτυχημένα συστήματα. Τα μεγάλα στούντιο χρειάζονται το διαδίκτυο περισσότερο από ό,τι το διαδίκτυο χρειάζεται τα μεγάλα στούντιο.
Η W3C έχει καθήκον να στείλει από εκεί που ήρθαν τους μικροπωλητές των DRM, ακριβώς όπως τα αμερικανικά δικαστήρια έκαναν στην περίπτωση της ψηφιακής τηλεόρασης. Δεν υπάρχει αγορά για το DRM, δεν εξυπηρετείται κανένας δημόσιος σκοπός με τη χορήγηση βέτο στους ασύδοτους κοντόφθαλμους γίγαντες των μέσων ενημέρωσης που ονειρεύονται έναν κόσμο όπου το ποντίκι σας χτυπά μια ταμείακη μηχανή με κάθε κλικ προκαλώντας αναστάτωση σε άλλους ανθρώπους, και όχι σε αυτούς.