Μία από τις σημαντικότερες ιστορίες στην επιστήμη αυτή τη στιγμή είναι η διαμάχη με αφορμή τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που αφορούν το Crispr. Το Crispr (Clustered Regularly InterSpaced Palindromic Repeats) είναι μια τεχνική γονιδιωματικής τροποποίησης που υπόσχεται να επιτρέψει επιτεύγματα στο χώρο της εμβιο-μηχανικής που μέχρι πρότινος θεωρούνταν αδιανόητα. Όπως και οι περισσότερες επιστημονικές ανακαλύψεις, η ανακάλυψή του έγινε σταδιακά, από πολλές ομάδες, που εργάζονταν σε διάφορα πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο. Τα τελικά, σημαντικά βήματα για την εξέλιξη της μεθόδου έγιναν πάνω-κάτω ταυτόχρονα από δύο ομάδες ερευνητών – μία με έδρα την Καλιφόρνια και επί κεφαλής τις Jennifer Doudna και Emmanuelle Charpentier, και μία άλλη με έδρα το Ινστιτούτο Broad στη Μασαχουσέτη, με επί κεφαλής τον Feng Zhang.
Κατά πάσα πιθανότητα, οι δύο ομάδες θα μοιραστούν το αναπόφευκτο βραβείο Νόμπελ. Αλλά για την ώρα έχουν εμπλακεί σε μια πικρή διαμάχη που αφορά τις πατέντες. Η ομάδα από την Καλιφόρνια κατέθεσε αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας πρώτη, αλλά τελικά το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας χορηγήθηκε πρώτα στην ομάδα της Μασαχουσέτης, επειδή αυτή κατέθεσε αίτηση τύπου fast-track. Το Crispr κατά πάσα πιθανότητα θα δημιουργήσει βιομηχανίες αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, για το λόγο αυτό οι δικηγόροι προετοιμάζονται για μια επική μάχη.
Εν τω μεταξύ, οι υποστηρικτές και των δύο ομάδων συναγωνίζονται για την αναγνώριση στη δημόσια σφαίρα. Ο Eric Lander, ιδρυτής του Broad Institute και σύμβουλος της κυβέρνησης Barack Obama, έγραψε ένα δημοφιλές άρθρο τονίζοντας το ρόλο των ερευνητών του Ιδρύματός του, προκαλώντας την έντονη οργή του Michael Eisen από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Στη φιλονικία ανακατεύτηκαν άλλοι ερευνητές, κάποια δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης καθώς και bloggers.
Αν και το Crispr παραπέμπει σε επιστημονική φαντασία, η διαμάχη αυτή αποπνέει περισσότερο ατμόσφαιρα του 17ου αιώνα. Τον αιώνα εκείνο, ο Ισαάκ Νεύτων ξόδεψε τεράστιες ποσότητες χρόνου και κόπου στην προσπάθειά του να βεβαιωθεί ότι αυτός, και όχι ο Gottfried Leibniz, θα αναγνωριστεί ως ο πραγματικός εφευρέτης του λογισμού (calculus). Στην πραγματικότητα, οι δύο άνδρες τον είχαν εφεύρει ταυτόχρονα και ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον. Η πικρή διαμάχη εμπόδισε δυστυχώς τις δύο ιδιοφυΐες από το να συνεργαστούν και να καταφέρουν ακόμα περισσότερα.
Στον απόηχο αυτής της καταστροφικής διαμάχης, η επιστήμη εξελίχθηκε σταδιακά σε ένα σύστημα ομότιμης αξιολόγησης. Με το να κυκλοφορούν τις εργασίες τους ανάμεσα στους συναδέλφους τους αντί να κρατούν τις ανακαλύψεις τους μυστικές, οι επιστήμονες θα μπορούσαν αποτελεσματικά να σφραγίσουν χρονολογικά το έργο τους. Αν δύο ή περισσότεροι άνθρωποι έκαναν μια ταυτόχρονη επαναστατική ανακάλυψη – όπως συμβαίνει πολύ συχνά – θα μπορούσαν να μοιραστούν τη δημόσια αναγνώριση.
Το εν λόγω σύστημα αποδείχθηκε ότι είναι εξαιρετικά ωφέλιμο για τον κόσμο, δεδομένου ότι επέτρεψε στις επιστημονικές ιδέες να εξαπλωθούν. Οι ιδέες είναι αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν ένα μη ανταγωνιστικό αγαθό – από τη στιγμή που τις παράγεις, δε κοστίζει τίποτα να τις αναπαράξεις. Η ομότιμη αξιολόγηση και η ανοικτή επιστήμη γενικότερα, βοηθούν τις ιδέες να διαδίδονται ελεύθερα, αυξάνοντας τον αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν νέες τεχνολογίες και να ενισχύσουν την ευημερία της ανθρώπινης φυλής. Οι βασικές ιδέες πίσω από τεχνολογίες όπως οι ημιαγωγοί, τα λέιζερ, η πυρηνική ενέργεια, τα συστήματα παγκόσμιας τοποθέτησης και πολλές ιατρικές θεραπείες έχουν εξαπλωθεί από ομότιμης αξιολόγησης επιστήμη.
Αλλά τώρα η ανοικτή επιστήμη, η οποία λειτούργησε τόσο καλά για την ανθρωπότητα, απειλείται από έναν παράλληλο θεσμό – το σύστημα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Μια σημαντική αλλαγή ήταν η Πράξη Bayh-Dole του 1980, η οποία επέτρεψε στα πανεπιστήμια – και όχι στην κυβέρνηση – να διατηρήσουν την κυριότητα της πνευματικής ιδιοκτησίας που δημιουργείται με ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενη έρευνα. Από εκείνη τη στιγμή, ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που χορηγούνται στα πανεπιστήμια έχει αυξηθεί, με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT) να κατέχουν ηγετική θέση.
Σε αντίθεση με το άτυπο σύστημα που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να μοιράζονται την πνευματική αναγνώριση, στη περίπτωση του συστήματος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ισχύει το ο νικητής τα παίρνει όλα. Όποιου η αίτηση εγκριθεί πρώτη, αυτός παίρνει όλα τα χρήματα. Αυτό δημιουργεί ένα κίνητρο για μυστικότητα – αν οι ιδέες των επιστημόνων διαρρεύσουν, κάποιος άλλος θα μπορούσε να καταθέσει την πατέντα πιο γρήγορα.
Η μυστικότητα είναι ο όλεθρος της επιστήμης, δεδομένου ότι όλες οι πραγματικά μεγάλες ανακαλύψεις είναι στην πραγματικότητα μια αλυσίδα από μικρές ανακαλύψεις. Κάθε επιστήμονας ή ομάδα επιστημόνων διαβάζει ανυπόμονα τα τελευταία αποτελέσματα από την έρευνα άλλων εργαστηρίων και προσθέτει κάποιες μικρές αλλά λαμπρές ιδέες ή κρίσιμα κομμάτια δεδομένων. Στη συνέχεια, δημοσιεύει το συντομότερο δυνατό τα νέα ευρήματα, για να τα καταβροχθίσει το υπόλοιπο της επιστημονικής κοινότητας. Αλλά αν διακυβεύονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα πανεπιστήμια – στην ιδιοκτησία των οποίων καταλήγει ένα μεγάλο μέρος της πνευματικής ιδιοκτησίας που προκύπτει από τις ανακαλύψεις των καθηγητών – έχουν ένα ισχυρό κίνητρο για να πιέσουν τους ερευνητές τους να κρατήσουν στο σκοτάδι τα όποια νέα ευρήματα και ιδέες προκύψουν.
Με άλλα λόγια, το σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας απειλεί να επιστρέψει την επιστήμη στις σκοτεινές εποχές του Νεύτωνα και του Leibniz.
Αυτή είναι μόνο η πιο πρόσφατη ανησυχία σχετικά με το σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας. Εδώ και αρκετό καιρό οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας, που προορίζονται για την προώθηση νέων ανακαλύψεων, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Πολλοί παρατηρητές της βιομηχανίας πιστεύουν ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας κρατούν πίσω την ανάπτυξη καινοτομίας στον κλάδο της τεχνολογίας. Ακόμη, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η άνοδος της πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να έχει προκαλέσει επιδείνωση των ανισοτήτων. Οι ανησυχίες για την επέκταση των νόμων πνευματικής ιδιοκτησίας στη διεθνή σκηνή αποτελούν την πιο έγκυρη και σημαντική κριτική κατά του Συμφώνου Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership ή TPP).
Έτσι, η διαμάχη για το Crispr είναι μόνο το τελευταίο και πιο ανησυχητικό σημάδι ότι το σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται εκτός ελέγχου και χρειάζεται κάποια σοβαρή μεταρρύθμιση. Ας μην επιτρέψουμε το σύστημά της καινοτομίας μας – τη μεγαλύτερη γεννήτρια ανθρώπινης προόδου – να υποχωρήσει στις σκοτεινές ημέρες του παρελθόντος.