[Σημ.: Ο Cory Doctorow είναι συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που προσφέρει δωρεάν και ελεύθερα προς μοίρασμα τα βιβλία του σε ψηφιακή μορφή, τα οποία συνήθως έχουν άδεια Creative Commons AttributionNonCommercialShareAlike 3.0. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν περιορισμούς DRM και είμαστε ελεύθεροι να μοιραστούμε και να αλλάξουμε την δουλειά του, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (αναφορά στον δημιουργό, μη εμπορική παράγωγη δουλειά, παρόμοια άδεια κ.α.). Μπορείτε να τα κατεβάσετε από την ιστοσελίδα του http://craphound.com. Το παρόν σημείωμα του συγγραφέα υπάρχει στην ιστοσελίδα για το κατέβασμα του βιβλίου Little Brother», και παρόμοια σημειώματα θα βρείτε και στις σελίδες για τα υπόλοιπα βιβλία. Συνήθως, μια εκτενέστερη ανάλυση για τους λόγους που μοιράζει ελεύθερα τα ψηφιακά του βιβλία υπάρχει στην αρχή κάθε ebook του.]
Cory Doctorow: Γιατί μοιράζω δωρεάν τα βιβλία μου
Το να μοιράζω δωρεάν βιβλία σε ψηφιακή μορφή (ebooks) μου δίνει καλλιτεχνική, ηθική και εμπορική ικανοποίηση. Η ερώτηση περί εμπορίου είναι εκείνη που ανακύπτει πιο συχνά: πώς γίνεται να μοιράζεις δωρεάν βιβλία σε ψηφιακή μορφή και παρ’ ολ’ αυτά να βγάζεις χρήματα;
Για μένα – σχεδόν για κάθε συγγραφέα – το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι η πειρατεία, είναι η αφάνεια (ευχαριστώ τον Tim O’Reilly γι’ αυτό το σπουδαίο απόφθεγμα). Από όλους τους ανθρώπους που δεν αγόρασαν αυτό το βιβλίο σήμερα, η πλειοψηφία τους το έκανε επειδή δεν άκουσαν ποτέ γι’ αυτό, όχι επειδή κάποιος τους έδωσε ένα δωρεάν αντίγραφο.
Τα βιβλία με μεγάλες πωλήσεις στον τομέα της επιστημονικής φαντασίας πουλάνε μισό εκατομμύριο αντίγραφα – σε έναν κόσμο που τουλάχιστον 175.000 άνθρωποι παρακολουθούν το ComicCon στο San Diego, πρέπει να συμπεράνεις ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που τους αρέσει η επιστημονική φαντασία (και σχετικά geeky πράγματα όπως κόμικς, παιχνίδια, Λίνουξ και παρόμοια) απλώς δεν αγοράζουν βιβλία. Ενδιαφέρομαι περισσότερο στο να φέρω μεγαλύτερο πλήθος από το ευρύ κοινό μέσα στην τέντα, παρά να βεβαιωθώ ότι όποια/ος είναι μέσα στην “τέντα” έχει αγοράσει ένα εισιτήριο για να βρίσκεται εκεί.
Τα βιβλία σε ψηφιακή μορφή είναι ρήματα, όχι ουσιαστικά. Τα αντιγράφεις, είναι στην φύση τους. Και πολλά από αυτά τα αντίγραφα έχουν έναν προορισμό, ένα πρόσωπο για το οποίο προορίζονται, μια μεταφορά χέρι με χέρι από το ένα πρόσωπο σε ένα άλλο, ενσαρκώνοντας μια προσωπική σύσταση μεταξύ δύο ανθρώπων που εμπιστεύονται η μία την άλλη αρκετά ώστε να ανταλλάσσουν πράγματα. Αυτό είναι κάτι που οι συγγραφείς (θα έπρεπε να) ονειρεύονται, το παροιμιώδες κλείσιμο της συμφωνίας. Κάνοντας τα βιβλία μου διαθέσιμα για ελεύθερο μοίρασμα, διευκολύνω τους ανθρώπους που τα αγαπάνε να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους να τα αγαπήσουν.
Επιπλέον, δεν βλέπω τα βιβλία σε ψηφιακή μορφή να γίνονται αντικατάστατα των βιβλίων σε χαρτί για τους περισσότερους ανθρώπους. Δεν είναι ότι οι οθόνες δεν είναι αρκετά καλές: εάν μου μοιάζεις καθόλου, ήδη περνάς κάθε ώρα που μπορείς να βρεις μπροστά σε μια οθόνη, διαβάζοντας κείμενα. Άλλα όσο περισσότερη εξοικείωση αποκτάς με τους υπολογιστές, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να διαβάζεις μεγάλα κείμενα σε αυτές τις οθόνες – αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι εξοικειωμένοι με τους υπολογιστές, τους χρησιμοποιούν για περισσότερες ασχολίες. Όσο περισσότερο ασχολείσαι με τον υπολογιστή σου, τόσο πιο πιθανό είναι να διακόψεις ό,τι κάνεις μετά από πέντε με επτά λεπτά για να κάνεις κάτι άλλο. Αυτό κάνει τον υπολογιστή εξαιρετικά άβολο για το διάβασμα μεγάλων κειμένων σε αυτόν, εκτός κι αν διαθέτεις την σιδερένια θέληση μιας μοναχής καλόγριας.
Τα καλά νέα (για τους συγγραφείς) είναι ότι αυτό σημαίνει πως τα βιβλία σε ψηφιακή μορφή στους υπολογιστές είναι πιο πιθανό να προσελκύσουν την αγορά του τυπωμένου βιβλίου (το οποίο είναι, τελικά, φθηνό, εύκολο να αποκτηθεί και εύκολο να χρησιμοποιηθεί), παρά ένα αντικατάστατο του. Πιθανόν να μπορείς να διαβάσεις από ένα βιβλίο στην οθόνη τόσο κείμενο, όσο ώστε να συνειδητοποιήσεις ότι θες να το διαβάζεις σε χαρτί.
Οπότε τα βιβλία σε ψηφιακή μορφή πουλάνε τυπωμένα βιβλία. Κάθε συγγραφέας που έχω ακούσει να προσπάθησε να μοιράσει δωρεάν ebooks για να προωθήσει τα τυπωμένα βιβλία, επέστρεψε για να το ξανακάνει. Αυτό είναι το εμπορικό επιχείρημα για να μοιράζεις δωρεάν ψηφιακά βιβλία.
Τώρα, στην καλλιτεχνική υπόθεση. Είναι ο εικοστός πρώτος αιώνας. Το να αντιγράψεις πράγματα δεν πρόκειται να γίνει ποτέ πιο δύσκολο από όσο είναι σήμερα (ή, εάν γίνει, θα είναι επειδή ο πολιτισμός έχει καταρρεύσει, οπότε θα έχουμε άλλα προβλήματα). Οι σκληροί δίσκοι δεν πρόκειται να γίνουν πιο ογκώδεις, πιο ακριβοί ή μικρότερης χωρητικότητας. Τα δίκτυα δεν θα γίνουν πιο αργά ή δυσκολότερα προσβάσιμα. Εάν δεν δημιουργείς τέχνη με την προοπτική να αντιγραφεί, δεν δημιουργείς πραγματικά τέχνη για τον εικοστό πρώτο αιώνα. Υπάρχει κάτι γοητευτικό στο να δημιουργείς κάτι που δεν θες να αντιγραφεί, με τον ίδιο τρόπο που είναι ωραίο να πηγαίνεις σε ένα χωριό πιονέρων [σημ. μετ: χωριό το οποίο λειτουργεί ως μουσείο, αφιερωμένο στην ιστορία της Αμερικής τον 19ο αιώνα από την πλευρά των λευκών αποίκων] και βλέπεις τον παλαιού-τύπου σιδηρουργό να πεταλώνει ένα άλογο στο παραδοσιακό του σιδηρουργείο. Άλλα είναι, ξέρεις, μετά βίας σύγχρονο. Είμαι συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας. Είναι η δουλειά μου να γράφω σχετικά με το μέλλον (τις καλές μέρες) ή τουλάχιστον σχετικά με το παρόν. Η τέχνη που δεν θεωρείται προς αντιγραφή, ανήκει στο παρελθόν.
Τελικά, ας κοιτάξουμε την ηθική υπόθεση. Το να αντιγράφεις πράγματα είναι φυσικό. Είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε (αντιγράφοντας τους γονείς μας και τους ανθρώπους γύρω μας). Η πρώτη μου ιστορία, γραμμένη όταν ήμουν έξι, ήταν μια συναρπαστική επανιστόρηση του Star Wars, που είχα μόλις δει στο θέατρο. Τώρα που το διαδίκτυο – η πιο αποδοτική μηχανή αντιγραφής στον κόσμο – είναι σχεδόν παντού, το ένστικτο μας για αντιγραφή θα εντείνεται όλο και περισσότερο. Δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσω τους αναγνώστες μου, και αν προσπαθούσα θα ήμουν υποκριτής: όταν ήμουν 17 έφτιαχνα κασέτες με τραγούδια διάφορων καλλιτεχνών, έβγαζα φωτοαντίγραφα από ιστορίες και γενικά αντέγραφα με κάθε τρόπο που μπορούσα να φανταστώ. Εάν το διαδίκτυο υπήρχε τότε, θα το χρησιμοποιούσα για να αντιγράψω όσα περισσότερα μπορούσα.
Δεν υπάρχει τρόπος να το σταματήσουν και οι άνθρωποι που προσπαθούν καταλήγουν να κάνουν περισσότερο κακό από όσο έκανε ποτέ η πειρατεία. Ο γελοίος, ιερός πόλεμος της μουσικής βιομηχανίας κατά όσων μοιράζονται αρχεία (περισσότεροι από 20.000 λάτρεις της μουσικής έχουν μηνυθεί και αυξάνονται!) αποτελεί παράδειγμα του παραλογισμού να προσπαθείς να αφαιρέσεις την χρωστική φαγητού από το νερό μιας πισίνας. Εάν η επιλογή είναι μεταξύ του να επιτρέπεις την αντιγραφή ή του να είσαι ένας λυσσασμένος νταής που επιτίθεται βίαια σε ό,τι μπορεί να φτάσει, διαλέγω το πρώτο.